Şizofreni, ciddi bir ruhsal bozukluğun meydana getirdiği psikolojik bir rahatsızlıktır. Etkilenenler, zaman zaman düşüncelerinde, hislerinde ve algılarında büyük değişiklikler yaşarlar. Davranışları da çarpıcı biçimde değişir ve şizofreni hastaları, genellikle yabancılara tuhaf veya korkutucu görünürler.
Uzmanlar şizofreninin içsel psikozlardan biri olduğunu düşünmektedir. Psikozlar, hastaların gerçekliği farklı bir şekilde algıladığı veya işlediği akıl hastalıklarıdır. “Endojen“, söz konusu hastalığın çeşitli faktörlere bağlı olarak, yani tanınabilir bir fiziksel neden olmadan ve belirli deneyimlerle tanınabilir bir bağlantısı olmaksızın “içeriden” ortaya çıkması anlamına gelmektedir.
Şizofreni hastalarının, yaygın olarak inanıldığı gibi bölünmüş bir kişiliği yoktur. Şizofren hastaları, disosiyatif kimlik bozukluğunda olduğu gibi, sırayla ortaya çıkan birden fazla kişiliğe sahip değildirler.
Şizofreni Belirtileri Nelerdir ?
Şizofreni belirtileri çeşitlilik gösterir. Her hasta, kendi klinik tablosunu geliştirir. Yabancılar için, hastalar tahmin edilemez ve çok korkutucu görünebilmektedir, ancak bu durum, birisinin, şizofreni hastalığı hakkında çok az bilgi sahibi olmasından kaynaklanmaktadır.
Psikolojik rahatsızlığın şizofreniye dönüşürken belirli semptomlar ortaya çıkar. Bunlar uykusuzluk, şiddetli sinirlilik ve gerginliği içerir. Şizofren, hastaları, genellikle ışığa ve sese karşı oldukça hassastır. Sıklıkla çevrelerindekilerden şüphelenir ve geri çekilirler. Bazıları, görünüşlerini ihmal eder ve okul veya işle giderek daha az ilgilenir.
Şizofreni Hastalığının Tedavisi
Şizofreni, ilaç ve psikoterapi ile tedavi edilir. Sorun, hastaların akut şizofreni aşamalarındaki hastalığa dair iç görü eksikliğidir. Hastanın kendisini veya başkalarını tehlikeye atma riski varsa, bir kliniğe zorunlu olarak yatırılması gerekebilir.
Akut bir aşama başladığında, hasta ilk olarak onu stabilize etmek için bir klinikte tedavi edilir. Daha sonra, genellikle kendi hayatını evde yeniden düzenleyebilir.
Şizofreninin İlaç Tedavisi
Şizofreniyi tedavi etmek için semptomların şekline ve ciddiyetine bağlı olarak farklı ilaç grupları kullanılabilir:
Nöroleptikler (antipsikotikler): Psikozu tedavi eden ilk etkili ilaçlardır. Nörotransmiterlerin metabolizmasına müdahale ederek gerginlik ve kaygı hallerini, sanrıları ve halüsinasyonları azaltırlar. Nöroleptiklerin kas sertliği, titreme, kas seğirmesi, bastırılmış duygular, yorgunluk, halsizlik ve düşük tepki hızı gibi güçlü yan etkileri vardır.
Atipik nöroleptikler: “Klasik” nöroleptiklerin bu ileri gelişmeleri daha iyi çalışır ve daha az yan etkiye sahiptir. Tanınmış temsilciler, risperidon ve klozapindir.
Antidepresanlar: Doktor, antipsikotik ilaçlara (klasik veya atipik nöroleptikler) ek olarak bazen antidepresanlar da reçete eder. Bu ilaçlar, aynı zamanda depresif olan şizofreni hastaları için yararlıdır. Antidepresanlar, ruh hali, dürtü ve performans üzerinde olumlu bir etkiye sahiptir.
Sakinleştiriciler: Çoğu hasta, akut psikotik aşamada şiddetli anksiyete yaşar. Anksiyete esnasında sakinleştiriciler yardımcı olabilir, ancak bağımlılık yaptıkları için mümkün olduğunca kısa bir süre için kullanılırlar.
Şizofreni Hastalığı için Psikoterapi
Şizofreni tedavisinde psikoterapi giderek daha önemli hale gelmektedir. Hastalığın seyri üzerinde uzun vadeli olumlu bir etkisi olabilir. Genellikle, bilişsel davranışçı terapi seçilir. Psikoterapötik tedavinin önemli unsurları şunlardır:
Bilgi yoluyla korkuların azaltılması: Öncelikle, şizofreni hakkında detaylı bilgi vererek hastanın hastalık korkusunu ortadan kaldırmak önemlidir. Akrabalar da hasta için daha fazla anlayış geliştirerek ve böylece onu daha iyi destekleyerek daha fazla bilgiden yararlanır. Hasta ile ilgilenmeyi kolaylaştıran iletişim eğitimi de yardımcı olur.
Stres ve stresli durumlarla baş etme: Terapide hasta, diğer şeylerin yanı sıra semptomlarını kötüleştirebilecek stresli durumlarla daha iyi başa çıkmayı öğrenir. Merkezi yön, stresle uğraşmaktır.
Korkunç deneyimleri işlemek: Psikolojik şizofreni terapisinin yardımıyla hasta, hastalığın akut evrelerinde yaşadığı korkutucu deneyimleri daha iyi işleyebilir. Bu durum, hastayı genel olarak stabilize etmektedir.
Erken uyarı işaretlerini tanıma: Ek olarak, hastalar şizofrenik evrenin erken uyarı işaretlerini tanımayı öğrenirler. Bunlar çok farklı olabilir. Örneğin; uyku bozuklukları veya şiddetli sinirlilik, genellikle yeni bir salgının habercisidir. Bu durumda, doktor ile görüşerek stres kaynaklarını azaltmak ve muhtemelen ilaç dozunu kısa süreliğine artırmak önemlidir.
