Navtex tanımı Uluslarası Denizcilik Organizasyonu kapsamında güvenlik, tehlike veya hava raporuyla alakalı durumları gemilere bildiren haberleşme sistemi olarak yapılmaktadır. Yazılı haberleşme sistemi sayesinde gemiler olası durumlara karşı uyarılmakla beraber gerçekleştirilen paylaşımlarla güncel olarak bilgilendirilmeleri sağlanmaktadır. Uluslarası bir haberleşme oluşumu olan Navtex, orta frekanslı olarak gemilere bildirim yapmaktadır. Navtex üzerinden yapılan bildirimler yazılı olarak gönderilmesinin yanı sıra ücretsiz biçimde belirli periyotlar ile gerçekleştirilmektedir.
Navtex İlan Etmek Ne Anlama Gelir?
Navtex ilan etmenin ne anlama geldiği cihaz aracılığı ile gemilere yapılan bildirimlerle ilişkili olmaktadır. Navigational Telex ifadesinin kısaltması olan Navtex, faks makinası gibi çalışarak orta dalga boylu frekans aracılığı ile yayınlar gerçekleştirmektedir. Denizcilik alanında gemi veya teknelerin ihtiyaçları olan bilgileri alabilmeleri için Navtex yayınları yapılmaktadır. Cihaz, kıyı bölgesinden 740 km uzaklığa kadar gerekli verileri kıyı istasyonlarından temin etmektedir. Navtex ilanı, gemiler tarafından gerçekleştirilen tatbikatlar çerçevesinde de kullanılmaktadır. Uluslararası Denizcilik Organizasyonu’nun gerekli bir parçası olmasının yanı sıra Küresel Denizde Tehlike ve Emniyet Sistemi için de önem ifade etmektedir.
Ülkeler tarafından gerçekleştirilen birtakım tatbikat ve uygulamalar neticesinde Navtex ilan edilebilmektedir. Son dönemlerde sondaj faaliyetleri gerçekleştirilen alanlarda Navtex ilan edilmesi söz konusu olmuştur. Bu sayede faaliyet yapılacak olan sahalara farklı ülkelerin girmemesi gerektiğine dair ön uyarı yapılmaktadır. Örneğin Türkiye’ye ait olan Oruç Reis gemisinin Meis Adası yakınlarında gerçekleştirdiği sondaj faaliyetlerine yönelik Navtex ilanı verilmiştir. Bunun yanı sıra Türkiye ve Yunanistan’ın Doğu Akdeniz’de gerçekleştirdikleri atış faaliyetlerine dönük olarak her iki ülke Navtex duyurusunda bulunmuştur.
Navtex Ne İşe Yarar?
Navtex amacı denizcilik alanındaki güvenlik veya bilgilendirme konularında gemilere anında haber vermektir. Arama kurtarma, deniz seyir ikazları veya hava durumu tahminleri için Navtex kullanılmaktadır. Aciliyeti olan durumlarda gemilerle anında haberleşmek için uluslarası iletişim sistemi olan Navtex devreye girmektedir. Gemi veya tekne gibi daha küçük çaplı deniz araçlarında yapılan yayınlardan faydalanabilmek için deniz araçlarında Navtex cihazı bulunması gerekmektedir. Her ülkenin deniz kuvvetlerinin herhangi bir tatbikat yapılması veya buna benzer durumlarda bu bilgiyi önceden paylaşması gerekmektedir. Bu sayede ülkelerin birbirlerinin sahasına girmesi engellenmiş olmaktadır. Navtex ile yapılan bilgilendirmeler şu alanları kapsamaktadır:
- Riskli durumlara karşı denizcileri bilgilendirme,
- Olası tehlikelere karşı seyir halindeki gemilere bilgi verme,
- Doğal gaz arama faaliyetleri için ülkelere uyarıda bulunma,
- Petrol arama çalışmalarında bölgeye girilmemesi için uyarıda bulunma,
- Etkinlik veya tatbikatlara yönelik önceden bilgi verilmesi,
- Gerçekleşen kazalarla ilgili güncel olarak bilgilendirme yapılması,
- Arama kurtarma çalışmaları gibi aciliyet gerektiren durumlarla ilgili bilgi verilmesi.
Navtex Mesaj Formatı Nedir?
Navtex mesaj formatının ne olduğu Binary kodlama sistemi üzerinden belirlenmektedir. Navtex yayınlarının gerçekleştirilmesi için gönderilen mesajların başlangıcında ZCZC harflerinin bulunması gerekmektedir. İkili kodlama prensibi ile çalışan Navtex, ZCZC başlangıç harf sisteminden sonra B1, B2, B3 ve B4 serileri ile devam etmektedir. Navtex mesaj formatında harf ve kodların ifade ettikleri şu şekildedir:
- B1: İstasyon adını belirten harfi ifade etmektedir.
- B2: Navtex üzerinden gönderilmek istenen mesajın içeriği için belirtilen harfi ifade etmektedir.
- B3 ve B4: Gönderilen mesajın sıra numarasını ifade etmek için kullanılan harflerdir.
Mesajların başlangıcı ZCZC ile başlayarak B serileri ile devam ettikten sonra mesajın zamanı, seri tanıtım numarası ve mesaj içeriği gibi spesifik bilgiler yer almaktadır.
Navtex Nasıl Çalışır?
Navtex çalışma şekli orta dalga boylu frekanslar sayesinde gerçekleştirilen yayınlarla olmaktadır. Yaklaşık olarak 4 saat aralıklı çalışma özelliğine sahip olan Navtex, 10 dakikayı geçmeyecek şekilde yayın yapmaktadır. Acil olarak bildirilmesi gereken fırtına uyarıları gibi durumlarda ise zaman aralığı gözetilmemektedir. Yapılan yayınlar yerel dil ve İngilizce olarak gerçekleşmektedir. 518 kHz bandı kullanılarak İngilizce yayınlar yapılmaktadır. 490 kHz ve 4209,5 kHz bantlarından ise yayın yapılan bölgedeki yerel dil geçerli olmaktadır.
Gemiler arasında gerçekleştirilecek olan düşük maliyetli haberleşme sistemi olarak geliştirilen Navtex, denizde kolay haberleşmeyi sağlayan sistemlerden birisi olmaktadır. Navtex kullanımının gemilerde zorunlu hale gelmesi ise 1 Ağustos 1993 tarihindeki Solas Konvansiyonu sözleşmesi ile kesinlik kazanmıştır.
Navtex Türkiye Nedir?
Türkiye’de Navtex anlamı Türk karasularında gerçekleştirilen Navtex yayımlarını ifade etmektedir. Türkiye’de gerçekleştirilen yayımlar, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nın ilgili birimi tarafından yapılmaktadır. Ülkemizde Navtex istasyonları, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Seyir, Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı kontrolü altında çalışmaktadır. Bu kapsamda İstanbul, İzmir, Samsun ve Antalya’da bulunan istasyonlar üzerinden gemiler için yayımlar gerçekleştirilmektedir. Türkiye’de totalde 4 Navtex istasyonu üzerinden mesaj gönderimleri yapılmaktadır.
Navtex üzerinden yapılan bilgilendirme ve uyarılar, her türdeki tekne ve gemi için önemli olmaktadır. Türkiye dahil olmak üzere diğer ülkelerin deniz kuvvetlerinin ilgi alanına giren bütün haberler, Navtex cihazı sayesinde alınabilmektedir. Askeri veya sivil gemi ayrımı yapılmaksızın gerçekleştirilen duyuruların dikkate alınması gerekmektedir. Gemileri bağlayıcı nitelikte olarak yapılan Navtex yayımlarının yanı sıra paylaşılan bildirimler, Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü resmi internet sitesi üzerinde herkesin görebileceği biçimde yer almaktadır.
