TÜİK Verileri: Müze Sayısı ve Ziyaretçi Eğilimleri (2024)
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan kültürel miras istatistiklerine göre, 2024 yılında müze sayısı ve müze-ören yeri ziyaretçi sayılarında belirgin bir artış kaydedildi. Veriler, kurum ve ziyaretçi türleri bazında dağılımı, eser profillerini ve gelir kalemlerini ortaya koyuyor.
Müze ve eser sayılarındaki değişim
2024'te Türkiye genelinde müze sayısı bir önceki yıla göre %5 artarak 636 oldu. Bu müzelerin 217401i özel müze kategorisinde ve 18i Milli Saraylar Başkanlığına bağlı olarak kaydedildi. Ören yeri sayısı ise 147 olarak bildirildi.
Müzelerde kayıtlı eser sayısı toplamda 3.995.133 olarak bildirildi; bu, bir önceki yıla göre %2,4 artış anlamına geliyor. Kurum bazında dağılımda Bakanlığa bağlı müzelerdeki eser sayısı 3.370.881 ile %0,9 artarken, özel müzelerde 291.089 (%1,7 artış) ve Milli Saraylar Başkanlığına bağlı müzelerde 333.163 (%22,1 artış) eser kaydedildi.
Eser türlerinin dağılımında Bakanlığa bağlı müzelerdeki eserlerin %60,1'i sikke, %27,8'i arkeolojik materyal, %6,5'i etnografik materyal ve %3,5'i tablet olarak rapor edildi. Bu dağılım, koleksiyonların niteliğine dair önemli bir gösterge sunuyor.
Ziyaretçi sayıları, gelirler ve müze kart
Müze ve ören yeri ziyaretçi sayısı 2024'te bir önceki yıla göre %10,6 artarak 61.687.726 kişiye ulaştı. Ziyaretçilerin %51,7'si Bakanlığa bağlı müze ve ören yerlerini tercih etti.
Bakanlığa bağlı ücretli müze ve ören yerlerine yapılan ziyaretlerin sayısı 18.995.286 olarak bildirildi ve bunun toplam ziyaretçiler içindeki payı %30,8 oldu. Özel müze ziyaretçi sayısı 19.774.549 ile %8,4 artış gösterdi; Milli Saraylar Başkanlığına bağlı müze ziyaretçi sayısı ise 9.999.370 ile %42,3 yükseldi.
Bakanlığa bağlı ücretli müze ve ören yeri ziyaretlerinden elde edilen gelir 5.158.308.599 TL olarak kaydedildi. Ayrıca Bakanlık tarafından satılan müze kartı sayısı 5.964.575 oldu ve bu, ziyaretçi erişim modellerinin ve kart bazlı uygulamaların yaygınlığını işaret ediyor.
Bölgesel dağılım ve taşınmaz kültür varlıkları
İllere göre en yüksek ziyaretçi sayıları İstanbul (18.182.745), İzmir (4.698.641) ve Nevşehir (4.451.607) şeklinde sıralandı. Bu veriler turizm yoğunluğu ve kültürel çekim merkezlerinin konumunu ortaya koyuyor.
Taşınmaz kültür varlıklarının sayısı 2024'te %2,1 artarak 127.285 oldu. Bu varlıkların en yoğun bulunduğu iller İstanbul (34.258), İzmir (8.061) ve Muğla (5.030) olarak rapor edildi.
Sit alanları, milli parklar ve koruma alanları
Toplam sit alanı sayısı 2024'te %5,4 artarak 26.127'ye ulaşırken, sit alanlarının %97'sini arkeolojik bölgeler oluşturdu. Milli park sayısı %2,1 artarak 49 olurken milli park alanı 913.160 hektar ile %0,4 artış gösterdi.
Tabiat parkı sayısı %0,8 artarak 268 olurken, tabiat parkı alanı 94.088 hektar ile %12,9 azaldı. Tabiatı koruma alanı sayısı 32 olarak kaydedildi (%3,2 artış) ve tabiat anıtı sayısı 111 ile %0,9 artış gösterdi.
Değerlendirme
TÜİK verileri, 2024'te Türkiye'de hem altyapı (müze sayısı) hem de talep (ziyaretçi sayısı) tarafında artış olduğunu gösteriyor. Özellikle Milli Saraylar Başkanlığına bağlı müzelerdeki yüksek eser ve ziyaretçi artışı ile müze kart satışlarındaki yoğunluk, hem koleksiyon yönetimi hem de erişim-stratejileri açısından dikkat çekiyor. Eser türleri dağılımı ise sikke koleksiyonlarının ağırlığını ortaya koyuyor; bu, konservasyon ve sergileme önceliklerinin belirlenmesinde yol gösterici olabilir.
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) – 2024 Kültürel Miras İstatistikleri.
