Tokayev: BM'nin Kapsamlı Reformu Stratejik Zorunluluktur
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, ABD'nin New York kentinde düzenlenen Birleşmiş Milletler 80. Genel Kurulu konuşmasında, dünya düzenindeki değişimlerin beklenenden farklı seyrettiğini ve bunun BM'nin kapsamlı şekilde yenilenmesini zorunlu kıldığını belirtti.
BM'nin Rolü ve Reform Gerekliliği
Tokayev, Birleşmiş Milletler'in kuruluşundan bu yana kolektif güvenliği güçlendirme, nükleer silahların yayılmasını önleme, barışı koruma, yoksulluğu azaltma ve insan haklarını koruma gibi amaçlara öncülük ettiğini hatırlatarak, "Bu bağlamda, Birleşmiş Milletlerin kapsamlı bir reforma tabi tutulması stratejik zorunluluktur ve üzerinde uzun uzun düşünülmesi gereken bir konu değildir." ifadelerini kullandı. Konuşmasında BM'nin halen milyonlar için umut simgesi olduğunu da vurguladı.
Güvenlik Konseyi Reformu ve Bölgesel Temsil
Reform tartışmalarının merkezine Güvenlik Konseyi reformunun yerleşmesi gerektiğini belirten Tokayev, Asya, Afrika ve Latin Amerika'dan büyük devletlerin dönüşümlü olarak BMGK'de temsil edilmesi gerektiğini savundu. Tokayev ayrıca, Kazakistan'ın BMGK'de sorumlu orta güçlerin önemli ölçüde güçlendirilmesi gerektiğine inandığını kaydetti.
Güvenlik, Nükleer Tehdit ve Askeri Harcamalar
Tokayev, küresel askeri harcamaların 2024'te 2,7 trilyon dolar ile rekor seviyeye ulaştığını ve şiddetin insanlığa maliyetinin yaklaşık 20 trilyon dolar olduğunu aktardı. Bu çerçevede, nükleer güçler arasında üst düzey diyaloğun yeniden başlatılması ve nükleer tehditleri azaltmaya yönelik çok taraflı eylemlerin yoğunlaştırılması çağrısında bulundu.
Bölgesel Krizler ve Diplomasi Çağrısı
Tokayev, Ukrayna krizinin siviller üzerinde yarattığı etki ve küresel güven üzerindeki olumsuz sonuçlarına dair endişesini dile getirdi; krizin çözümü için diplomatik çabaların sürdürülmesi ve tarafların siyasi esneklik göstermesi gerektiğini ifade etti. Gazze konusunda ise Tokayev, "Gazze'deki insani kriz göz ardı edilmeyecek kadar korkunç boyutlara ulaştı" diyerek, uluslararası insancıl hukuka bağlı kalarak tüm sivillerin korunması ve insani yardımlara engelsiz erişim sağlanması talebini yineledi. Ayrıca Kazakistan'ın, BM merkezli iki devletli çözüme desteğini yenilediğini belirtti.
Diplomasiye Övgü ve Bölgesel Su Kaynakları Endişesi
Tokayev, Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki ilişkilerin normalleşmesini memnuniyetle karşıladı ve bunun diplomasi ve sağduyu ile uzun süreli çatışmaların çözülebileceğini gösterdiğini söyledi. Ayrıca Hazar Denizi'nin çekilmesine ilişkin endişelerini dile getirerek, bölgesel ve uluslararası ortakları Hazar'ın su kaynaklarının korunması için acil önlemler almaya çağırdı.
Tokayev’in konuşması, BM kurumlarının güncellenmesi ve kapsayıcı temsil ile nükleer risklerin azaltılması yönündeki taleplerin 80. Genel Kurul gündemindeki ağırlığını ortaya koydu.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, ABD'nin New York kentinde Birleşmiş Milletler (BM) 80. Genel Kurulu'na hitap etti.
