Toplantı Özeti
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu'nun 11 Eylül toplantısına ilişkin yayımlanan özet, enflasyon dinamiklerine dair ayrıntılı tespitler ve para politikası duruşunun çerçevesini içeriyor. Kurul, enflasyon beklentileri, fiyatlama davranışları ve küresel gelişmelerin dezenflasyon süreci açısından risk unsuru olmaya devam ettiğini vurguladı.
Enflasyon Gelişmeleri
Özette, tüketici fiyatlarının ağustos ayında aylık %2,04 arttığı; yıllık enflasyonun 0,57 puan azalarak %32,95 seviyesine gerilediği hatırlatıldı. B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla %32,71 ve %33,00 olarak gerçekleşti; bu göstergeler ilgili dönemde sırasıyla 1,06 ve 1,70 puan düşüş kaydetti.
Mevsimsellikten arındırıldığında, gıda dışındaki tüketici fiyatlarındaki yavaşlama belirgindi; ancak mevsimsellikten arındırılmış aylık artışlarda bir önceki aya göre sınırlı gerileme izlendi.
Gıda ve Hizmetler
Özette gıda grubunun ağustosta en belirgin fiyat artışı gösteren ana grup olduğu belirtildi. Kuraklık ve zirai don olaylarının tarımsal üretimi olumsuz etkilediği, bunun da gıda fiyatları üzerinde eş zamanlı ve gecikmeli yukarı yönlü baskı oluşturduğu ifade edildi. İşlenmemiş gıdada meyve fiyatları öncülük ederken, işlenmiş gıdada ekmek ve tahıllar öne çıktı.
Gıda fiyatlarındaki yükseliş ekmek-tahıllar, süt ve süt ürünleri, alkolsüz içecekler, taze meyve, bakliyat, kırmızı et ve yumurta gibi alt kalemlere yayılmış durumda. Ayrıca tütün ürünleri de bu dönemde dikkat çeken alt grup oldu; temmuzda maktu ÖTV artışının bir kısmının firmalarca ağustosa bırakılması tütün fiyatlarındaki yükselişi sürdürdü.
Hizmet grubunda ise aylık enflasyon bir önceki aya kıyasla yavaşladı; buna karşın hizmet fiyatları genel olarak ataleti yüksek kalmaya devam ediyor. Kira ve ulaştırma hizmetleri aylık artışlarda öne çıkarken, kira artışları kontrat yenileme oranlarındaki mevsimsel yükselişten etkileniyor. Mevsimsel etkilerden arındırıldığında hizmetlerde genel olarak yavaşlama görüldü.
Ana Eğilim ve Göstergeler
Kurul, ana eğilime ilişkin göstergelerin ağustos ayında yavaşladığını, üç aylık ortalamalar bazında yatay seyir izlendiğini belirtti. Mevsimsellikten arındırılmış aylık artışlar B endeksinde benzer seviyede kalırken C endeksinde azalma gözlendi. Medyan enflasyonun aylık bazda %1,8'e gerilediği takip edilmektedir.
Son üç aylık dönemde mevsim etkilerinden arındırılmış ortalama fiyat artışı temel mallarda %1,12 ile gerilerken; hizmet sektöründe %2,96 ile nispeten yatay seyretti. Kira hariç hizmetlerde ise oran %2,61 olarak kaydedildi.
Yurt İçi Üretici Fiyatları ve Emtia
Yurt içi üretici fiyatları ağustosta aylık %2,48 artarak yüksek seyrini korudu; yıllık ÜFE 0,97 puan yükselerek %25,16'ya ulaştı. Ana sanayi grupları içinde enerji grubunda %6,39 ile güçlü bir artış kaydedildi. Sermaye malı, ara malı ve dayanıklı tüketim mallarında aylık artışlar %1,1–1,3 bandında daha sınırlı kaldı.
Sektörel bazda tütün ürünleri, elektrik ve doğal gaz, giyim eşyası ile gıda ürünleri imalatı öne çıkan alt gruplar oldu. Ağustos ayında uluslararası emtia fiyatları genel olarak gerilerken, bu düşüş enerji emtia fiyatlarındaki azalış tarafından sürüklendi. Brent ham petrol ortalama fiyatı ağustosta 68,2 dolar seviyesine geriledi ve eylül ayının ilk 10 günü itibarıyla bir miktar daha düştü.
Beklentiler ve Riskler
Piyasa Katılımcıları Anketi'ne göre 2025 yıl sonu enflasyon beklentisi 0,2 puan yükselerek 29,9; 2026 yıl sonu beklentisi 0,4 puan artışla %20,8 düzeyinde gerçekleşti. Gelecek 12 ve 24 aylık beklentiler sırasıyla %22,3 ve %16,8 olarak güncellendi. Beş yıl sonrası beklentisi ise %11,2 ile yatay seyretti.
Reel sektör ve hanehalkı beklentilerinde de gerileme görülmekle birlikte, Kurul özetinde enflasyon beklentileri, fiyatlama davranışları ve küresel gelişmelerin dezenflasyon süreci açısından risk oluşturmaya devam ettiği vurgulandı.
Para Politikası ve Likidite Yönetimi
Kurul, politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının %43’ten %40,5’e indirilmesine karar verildiğini anımsattı. Ayrıca Merkez Bankası gecelik borç verme faiz oranı %46’dan %43,5’e; gecelik borçlanma faiz oranı %41,5’ten %39’a indirildi.
Özet, fiyat istikrarı sağlanana kadar sürdürülecek sıkı para politikası duruşunun talep, kur ve beklenti kanalları üzerinden dezenflasyon sürecini güçlendireceğini belirtiyor. Kurul, politika adımlarını enflasyon gerçekleşmelerini, ana eğilimi ve beklentileri göz önünde bulundurarak, ara hedeflerle uyumlu ve ihtiyatlı bir yaklaşımla belirleyecek. Likidite koşulları yakından izlenecek ve likidite yönetimi araçları etkin şekilde kullanılmaya devam edilecek.
Kurul, kararlarını öngörülebilir, veri odaklı ve şeffaf bir çerçevede alacağını; enflasyonu orta vadede %5 hedefine ulaştıracak parasal ve finansal koşulları sağlayacak şekilde politika belirleyeceğini bildirdi.
