TCMB Eylül Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yayımlanan Eylül Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporuna göre, tüketici fiyatları Eylül ayında %3,23 yükselirken yıllık enflasyon %33,29 seviyesinde gerçekleşti. Raporda aylık bazda öne çıkan ana gruplar gıda ve hizmet olarak belirtildi; üretici fiyatları yıllık bazda %26,59a yükseldi.
Genel görünüm ve ana eğilim
Rapor, tüketici fiyatlarının aylık bazda ana eğiliminin bir önceki aya kıyasla yükseldiğini vurguluyor. TCMB bünyesindeki göstergeler, aylık bazdaki bu yükselişe işaret ederken üç aylık ortalamalarda artışın daha sınırlı kaldığını belirtiyor. Aylık enflasyonun ana belirleyicileri arasında gıda, hizmetler ve enerji yer aldı.
Gıda ve alkolsüz içecekler
Gıda ve alkolsüz içecek fiyatları Eylül'de %4,62 artış kaydetti; grup yıllık enflasyonu %36,06ya yükseldi. Raporda zirai don ve kuraklık gibi olumsuz hava koşullarının arz yönlü etkilerinin sürdüğü, hem işlenmemiş hem de işlenmiş gıda fiyat artışlarının güçlü seyrettiği belirtildi. İşlenmemiş gıda aylık bazda %5,53 artışla sebze, kuruyemiş, beyaz et ve yumurta önderliğinde yükseliş kaydederken işlenmiş gıdada aylık artış %3,90 ile yüksek seyrini korudu.
Hizmet sektörü ve okula dönüş etkisi
Hizmet enflasyonu Eylül ayında %4,10 ile aylık bazda güçlendi; hizmetler yıllık enflasyonu ise 1,11 puan azalarak %44,66 oldu. Raporda okula dönüş etkisinin birçok hizmet kaleminde belirleyici olduğu, eğitim (özel üniversite), ulaştırma (okul servis ücreti) ve lokanta-otel (yurt ücretleri) kalemlerinin öne çıktığı ifade edildi. Okula dönüşün aylık tüketici enflasyonuna etkisinin yaklaşık 0,7 puan olduğu hesaplandı. Eğitim hizmetlerinde aylık artış %17,90, üniversite eğitim ücretlerindeki yıllık artış %61,67, ulaştırma hizmetleri aylık %6,28, yurt ücretleri aylık %36,62 ve kreş ücretleri aylık %10,81 olarak raporda yer aldı.
Kira ve temel mal grubu
Kira grubunda aylık enflasyon %4,39 olurken, yıllık enflasyon 5,23 puan düşüşle %69,10'a geriledi. Temel mal grubunun yıllık enflasyonu görece yatay seyrederek %19,89 seviyesinde gerçekleşti. Dayanıklı tüketim mallarında aylık artış %2,10 ile görece yüksek seyrederken, beyaz eşya aylık %4,07, otomobil fiyatları %2,41 artış kaydetti. Giyim ve ayakkabı alt grubunda yeni sezon etkisiyle aylık artış %3,94 olarak gözlendi.
Enerji ve üretici fiyatları
Enerji fiyatları Eylül'de %1,24 yükseldi; grup yıllık enflasyonu 1,07 puan artarak %34,73 oldu. Bu dönemde akaryakıt fiyatları aylık bazda %2,36 ile enerji grubunun ana belirleyicisi olarak öne çıktı. Üretici fiyatları aylık %2,52 artışla yükseliş eğilimini sürdürdü; üretici fiyatlarında yıllık enflasyon 1,43 puan artarak %26,59 seviyesine ulaştı. Gıda ürünleri (%6,77) ve dayanıklı tüketim malları (%2,80) üretici fiyatı artışında öne çıkan alt gruplar oldu.
Grupların enflasyona katkıları
Raporda yıllık tüketici enflasyonuna katkılara ilişkin olarak, enerji, alkol-tütün-altın ve hizmet gruplarının katkılarının bir önceki aya kıyasla sırasıyla 0,18 ve 0,13 puan azaldığı, temel mal grubunun katkısının değişmediği; gıda ve alkolsüz içecekler ile enerji gruplarının katkılarının ise sırasıyla 0,63 ve 0,02 puan arttığı belirtildi.
TCMB değerlendirmesi
TCMB bünyesinde takip edilen göstergeler, Eylül ayında enflasyonun ana eğiliminin aylık bazda yükseldiğine işaret ederken, üç aylık ortalamalarda artışın daha sınırlı kaldığını gösteriyor. Raporda aylık fiyat gelişiminde gıda ve hizmet kaynaklı etkiler ile enerji ve dayanıklı mallardaki artışların ön plana çıktığı vurgulandı.
Not: Rapordaki tüm rakamlar TCMB tarafından yayımlanan Eylül Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu içeriğine dayanılarak aktarılmıştır.
