İstanbul'da Uluslararası Sıfır Atık Forumu'nda yapay zekanın atık yönetimi tartışıldı
İstanbul'da düzenlenen Uluslararası Sıfır Atık Forumu'nun ikinci gününde, gıda atığı ve atığın geri dönüşümü süreçlerinde yapay zekânın rolü odağa alındı. Etkinlik, Sıfır Atık Vakfı tarafından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) ve BM İnsan Yerleşimleri Programı (UN-Habitat) işbirliğiyle gerçekleştirildi.
Katılım ve amaç
Forum; 118 uluslararası partner kuruluş, belediye başkanları, büyükelçiler ve BM, UN-Habitat, UNEP ile BM Kalkınma Programı (UNDP) gibi uluslararası kuruluşların üst düzey temsilcilerini, liderleri, akademisyenleri, özel sektör temsilcilerini, sivil toplum kuruluşlarını, aktivistleri ve karar vericileri bir araya getirdi. "Sıfır Atık Hareketi: İnsan, Mekan, Dönüşüm" teması çerçevesinde düzenlenen oturumların hedefi; yapay zekânın atık yönetimine etkisini, gıda atıklarının azaltılmasını, ayrıştırma sistemlerinin optimizasyonunu ve sektörler arası sürdürülebilirlik çözümlerinin ölçeklendirilmesini tartışmaktı.
Panel ve konuşmacılar
"Daha Akıllı Atık: Yapay Zeka Etkiyi Nasıl Artırıyor?" başlıklı oturumun moderatörlüğünü Sıfır Atık İttifakı Kosta Rika Direktörü Elena Mateo üstlendi. Panelde Winnow şirketinin Pazarlama ve Kamu İlişkileri Direktörü David Jackson, Beeok firmasının Üst Düzey Yöneticisi (CEO) Cristian Bustos Salas ve Greyparrot firmasının kurucularından Ambarish Mitra konuşmacı olarak yer aldı.
Winnow: Mutfaklarda israfın ölçülmesi ve azaltılması
Winnow'un temsilcisi David Jackson, yapay zekâ araçlarıyla otel, restoran ve üniversite kantinleri gibi ticari mutfaklarda atılan gıdaların görülebilir hale getirildiğini anlattı. Jackson, elde ettikleri verilere göre satın alınan yiyeceklerin yüzde 5 ila 15'inin çöpe gittiğini belirterek, "Bunun nedeni şeflerin işlerinde kötü olmaları mı, yoksa yiyecekleri çöpe atmak istemeleri mi? Hayır, elbette değil. Bunun nedeni, onlardan stresli ortamlarda karmaşık kararlar almalarını istememizdir." dedi.
Jackson ayrıca, veri eksikliklerine dikkat çekerek; "Her yıl ticari mutfaklarda yaklaşık 100 milyar dolar değerinde gıda israf edildiğini tahmin ediyoruz. Bunu büyük bir sorun olarak görebilirsiniz, ancak biz bunu bir fırsat olarak görmeyi tercih ediyoruz. Bu mutfaklara yeni teknolojiler, yeni araçlar ve yeni fikirler uygulayabilirsek, israfı azaltabilir ve gıda israfı sorununa önemli bir etki yapabiliriz." ifadelerini kullandı.
Winnow'un teknolojisinin, ürünleri tanımlayıp tartarak maliyetini hesapladığını ve şeflerin gıda israfını gerçek zamanlı kaydetmesini kolaylaştırdığını vurgulayan Jackson, sundukları hizmetlerle genellikle gıda satın alma maliyetlerini yüzde 2 ila 8 azaltmayı hedeflediklerini söyledi. Ayrıca teknolojiyi 24 dile yaydıklarını ve hedeflerinin 1 milyar dolarlık gıda tasarrufu sağlamak olduğunu belirtti. Jackson, uygulama örneği olarak Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki bir otel zincirinde gıda atıklarının yüzde 60 azaltıldığını aktardı.
Beeok: Çevresel yönetimde veri odaklı hızlanma
Beeok CEO'su Cristian Bustos Salas, yapay zekâ ve bulut tabanlı yazılımların şirketlerin çevresel ve sürdürülebilirlik yönetimini daha hızlı, verimli ve düşük maliyetli hâle getirdiğini ifade etti. Geliştirdikleri sistemin şirketlerin karbon ve atık ayak izini kısa sürede ölçümleyip raporlayabildiğini ve bu sayede sıfır atık hedeflerine ulaşmak için karar alma süreçlerini hızlandırdığını kaydetti.
Salas, çevre yönetiminin hâlâ "Word belgeleri ve Excel tabloları" gibi manuel sistemlerle yürütüldüğüne dikkat çekerek, yapay zekânın bu süreci dijitalleştirip daha verimli karar alınmasını sağladığını söyledi.
Greyparrot: Atıkları sınıflandırma ve ikinci pazara kazandırma
Greyparrot kurucularından Ambarish Mitra, atıkların "kayıp bir değer" değil, yeniden kullanılabilir bir kaynak olarak görülmesi gerektiğini belirtti. Greyparrot sisteminin atık işleme tesislerinde kameralarla plastik, metal, kağıt ve diğer malzemeleri tür, ağırlık, değer ve emisyon durumuna göre sınıflandırdığını ve böylece atıkların ikinci pazarlar için yeniden değerlendirilebilir kaynaklara dönüştüğünü anlattı.
Mitra, atık yönetimindeki en büyük sorunun veri eksikliği olduğunu vurgulayıp, yapay zekâ ve görüntü işleme teknolojilerinin atıkların takibini kolaylaştırarak sektörde dönüşüm sağladığını söyledi. Greyparrot'un geliştirdiği yapay zekâ sistemlerinin 20 ülkede faaliyet gösterdiğini ve bu teknolojiyi dünya çapındaki tüm atık tesislerinde kullanmayı hedeflediklerini ekledi.
Değerlendirme
Forumda öne çıkan ortak tema, yapay zekâ ve dijital çözümlerin gıda israfının azaltılması, atıksal verinin toplanması ve ayrıştırma süreçlerinin optimize edilmesi yoluyla sürdürülebilirlik hedeflerinin daha hızlı ve ölçülebilir şekilde ilerlemesine katkı sağlayabileceği oldu. Katılımcılar, veri altyapısı ve uygulama ölçeklendirmesinin önemine dikkat çekti.
Sıfır Atık Vakfı tarafından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, Birleşmiş Milletler (BM) Çevre Programı (UNEP) ve BM İnsan Yerleşimleri Programı (UN-Habitat) işbirliğiyle düzenlenen Uluslararası Sıfır Atık Forumu ikinci gününde devam ediyor. "Sıfır Atık Hareketi: İnsan, Mekan, Dönüşüm" temasıyla düzenlenen forum kapsamında "Daha Akıllı Atık: Yapay Zeka Etkiyi Nasıl Artırıyor?" oturumu düzenlendi.
