GETAD (Vatandaşlık Maaşı) için takvim belli: Pilot 2026, yaygın uygulama 2027
Gelir Tamamlayıcı Aile Destek Sistemi (GETAD), kamuoyunda "Vatandaşlık Maaşı" olarak anılan yeni modelin uygulama takvimi netleşti. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, TBMM'deki bütçe görüşmelerinde sistemin pilot ve yaygınlaştırma planını açıkladı.
GETAD nedir ve ne zaman başlayacak?
GETAD, hane gelirinin belirlenen bir eşik değerinin altında kalması durumunda aradaki farkın devlet tarafından tamamlanmasını öngören bir sosyal yardım modelidir. Meclis Genel Kurulu'ndaki görüşmelerde konuşan Cevdet Yılmaz, uygulama takvimine ilişkin şu ifadeleri kullandı:
"GETAD adını verdiğimiz bu sistemin pilot uygulamasını önümüzdeki yıl (2026) belirlediğimiz birkaç ilimizde başlatacağız. Elde edilen veriler ve deneyimler ışığında, 2027 yılında ise sistemi tüm ülkeye yaymayı hedefliyoruz. Bu model, özü itibarıyla belirlenen bir eşik gelirin altında kalan aileleri yukarıya taşıyan bir mekanizma olacak."
Nasıl işleyecek?
SGK Uzmanı Tarkan Zengin sistemi teknik açıdan değerlendirdi. Zengin'e göre, devlet Hane Gelir Eşiği belirleyecek ve hanenin geliri bu eşiğin altında kalıyorsa aradaki fark "Tamamlayıcı Gelir" olarak hesaba yatırılacak. Zengin, uygulamanın işleyişini örnekleyerek şu uyarıda bulundu:
"Burada amaç geliri belirli bir seviyeye tamamlamak. Örneğin devlet, hanedeki kişi başına düşen gelir için bir alt sınır belirleyecek. Eğer hanenin geliri bu sınırın altındaysa, devlet aradaki farkı 'Tamamlayıcı Gelir' olarak hesaba yatıracak. Ancak burada en kritik nokta, vatandaşın 'nasıl olsa devlet tamamlıyor' diyerek çalışmaktan vazgeçmesini önlemek. Düzenleme, hem desteği sağlayacak hem de çalışma isteğini azaltmayacak hassas bir dengede kuruluyor."
Gelir testi ve eşik değeri
Mevcut sosyal yardım modellerinde olduğu gibi GETAD'da da kişinin hane içindeki payına düşen gelir belirleyici olacak. Uzmanlar, halihazırda uygulanan "kişi başı gelirin asgari ücretin üçte birinden az olması" şartının GETAD kapsamında revize edilerek daha kapsayıcı bir eşik değere dönüştürüleceğini belirtiyor. Bu değişiklik, hedeflenen yardımların daha isabetli ve adil şekilde ulaşmasını amaçlıyor.
Mevcut desteklerin tek çatı altında toplanması
Son dönemde uygulanan Türkiye Aile Destek Programı ile sağlanan 12 aylık nakdi ödemeler, elektrik tüketim desteği ve çocuk bileşenleri; ayrıca Doğalgaz Tüketim Desteği ve Ulusal Hane Ziyaret Programı gibi girişimler, desteklerin ihtiyaç sahiplerine nokta atışı ulaştırılmasını hedefliyordu. GETAD ile bu parça parça yürüyen uygulamaların tek bir çatı altında bütünleştirilmesi planlanıyor.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz'ın TBMM'deki açıklamaları, sosyal yardım sisteminde kapsamlı bir yapısal dönüşüm sinyali veriyor; pilot uygulama 2026, yaygın uygulama hedefi ise 2027 olarak duyuruldu.
