Doç. Dr. İlyas Sarıbaş: Deprem yönetmeliğimiz iyi, uygulamaya yansımıyor
Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Üniversitesi (ATÜ) ile İtalya'daki Camerino Üniversitesi iş birliği kapsamında düzenlenen "2023 Türkiye depreminin ardından" çalıştayında, bölgedeki hasar ve nedenleri uzmanlarca değerlendirildi. ATÜ Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. İlyas Sarıbaş, Türkiye'nin yapı stoğunun "ciddi manada güvensiz" olduğunu vurguladı ve "Deprem yönetmeliğimiz çok ciddi manada iyi. Maalesef bu sahaya yansımıyor" dedi.
Çalıştay ve uluslararası iş birliği
ATÜ, Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen depremlerin ardından Camerino Üniversitesi ile ortak çalışma başlattı. İki üniversiteden deprem uzmanları, İtalya ve Türkiye'deki deprem bölgelerini karşılaştırarak sismik süreçler, fay dinamikleri ve sismik tehlikeler üzerinde araştırma yapacak. Bugün ATÜ'de düzenlenen çalıştayda uzmanlar sunumlar gerçekleştirdi ve saha incelemeleri planlandı.
Camerino Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Emanuele Tondi, 2016'daki İtalya depremi deneyimine atıfla, "Bu büyük afetler sonrasında toplanmanın ve iş birliğinin önemli olduğunu düşünüyorum. Özel bilimsel konular var. Deprem sonrası bölgenin kalkınması için lazım olan şeylerin birlikte incelenmeye ihtiyacı var. Çalıştayda hem İtalya'da hem Türkiye'deki depremler arasında kıyaslama yaparak jeolojik olarak sosyoekonomik olarak çalışmalar yaptık" ifadelerini kullandı.
ATÜ Rektörü Prof. Dr. Adnan Sözen ise Türkiye ile İtalya'nın her ikisinin de deprem bölgesi olduğunu hatırlattı ve Camerino Üniversitesi ile ortaklığın önemine değindi: "Depremden hemen sonra kendileri burada incelemelerde bulundular. Şimdi de aradan geçen süreçte depreme karşı ülkemizin gösterdiği başarıyı görecekler, ben buna eminim. 450 bin konuta ulaştı şu an Türkiye'nin yaptığı planlamalar çerçevesinde. Burada hem çalıştay hem de saha gezileri düzenledik. Ekiplerimizle inceleme yapacaklar. Bu çalıştayın sonucu son derece önemli."
Uzman değerlendirmesi: Neden kayıplar yüksek?
Doç. Dr. İlyas Sarıbaş, yakın zamanda Japonya'da meydana gelen 7,5 büyüklüğündeki depremin Kahramanmaraş merkezli depremlerle yaklaşık aynı büyüklükte olduğuna dikkat çekti ve karşılaştırmalı değerlendirmede bulundu. Sarıbaş şöyle konuştu:
"2021 yılında Alaska'da meydana gelen deprem 8.2 büyüklüğünde. Bizim Kahramanmaraş'ta meydana gelen depremlerle eş değer. O depremde can kaybı neredeyse yok. Ama maalesef ki bizim ülkemizde iki tane art arda büyük deprem meydana geldi. Burada hem yapı stoğu bakımından hem de depremde hayatını kaybeden vatandaşlarımız bakımından çok ciddi manada büyük kayıplarımız var."
Sarıbaş, ortaya çıkan farkın temel sebeplerini dört ana başlıkta sıraladı: lokasyon, zaman, depremin derinliği ve zemin parametreleri. Buna göre, aynı büyüklükteki bir depremin etkisi zemin yapısı, depremin meydana geldiği saat ve derinlik gibi parametrelere bağlı olarak değişiyor. Sarıbaş, Hatay'da zeminin "çok ciddi manada kötü" olduğunu ve depremin sabaha karşı meydana gelmesinin can kaybını artırdığını belirtti.
Yapı stoğunun güvensiz olmasının yönetmelik eksikliğinden kaynaklanmadığını vurgulayan Sarıbaş, "Bizim bir deprem yönetmeliğimiz yok mu? Deprem yönetmeliğimiz çok ciddi manada iyi. Hatta şunu iddia edebiliriz: Avrupa, Amerika yönetmeliklerine eş değer, daha da iyi yönetmelikler var. Maalesef ki bu sahaya yansımıyor. Bundan dolayı bizim kayıplarımız çok daha fazla." dedi. Ayrıca Sarıbaş, Türkiye'deki depremlerin genellikle sığ depremler olmasının etkileri artırdığını, buna karşın bazı ülkelerdeki depremlerin derin olması nedeniyle yıkımın daha sınırlı kaldığını ekledi.
Beklentiler
Doç. Dr. İlyas Sarıbaş, düzenlenen çalıştay ve saha incelemelerinin saha verileriyle yönetmeliklerin uygulanmasını eşleştirecek öneriler getirmesini umduğunu belirtti: "Bu çalıştayla beraber umarım ciddi manada iyi sonuçlar ortaya çıkar."
ADANA ALPARSLAN TÜRKEŞ BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ'NDE '2023 TÜRKİYE DEPREMİNİN ARDINDAN' ÇALIŞTAYI DÜZENLEDİ.
