DEİK etkinliğinde Wei: 15. Beş Yıllık Plan ve Türkiye-Çin ilişkileri
Çin Halk Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosu Wei Xiadong, DEİK tarafından düzenlenen "Çin’in 15. Beş Yıllık Kalkınma Planı’nın Anlaşılması ve Türkiye-Çin Ekonomik İlişkilerine Yansıması" başlıklı etkinlikte, 15. Beş Yıllık Plan'ın Türkiye ile iş birliğini pek çok alanda derinleştireceğini vurguladı. Wei konuşmasına Ali Kibar'a teşekkür ederek başladı ve Beş Yıllık Plan'ın Çin'in gelecek beş yıllık yönelimini anlamada "altın anahtar" işlevi gördüğünü belirtti.
15. Beş Yıllık Plan'ın öncelikleri
Wei, 15. Beş Yıllık Plan kapsamında ekonomik ve sosyal kalkınmada 7 öncelikli hedef belirlendiğini ifade etti. Planın ana hedeflerinden birinin yüksek kaliteli kalkınmada kayda değer ilerleme sağlamak olduğunu, bunun için daha modernize bir sanayi sistemi geliştirileceğini aktardı. Wei, geleneksel sanayilerin güçlendirilmesi yanında yeni enerji, yeni hammadde, uzay ve alçak irtifa ekonomileri gibi gelişmekte olan alanlara da teşvik verileceğini söyledi.
Teknoloji ve öz yeterlilik
Bilimsel ve teknolojik alanlarda öz yeterliliğin güçlendirileceğini belirten Wei, "Çin temel araştırma ve orijinal inovasyon kapasitesini önemli ölçüde güçlendirecek" dedi. Wei, teknoloji alanında Çin-Türkiye etkileşimlerine örnekler vererek C919 uçağında Türk şirketi Keyvan Havacılık tarafından sağlanan navigasyon verilerinin kullanıldığını, Huawei'nin 5G çalışmalarında Türk matematikçi Erdal Arıkan'ın bilgi teorisi sonuçlarını uyguladığını ve İstanbul'da düzenlenen ikili sempozyumlarla ileri malzemeler alanında iş birliğinin somutlaştığını aktardı.
Yatırım ortamı ve reformlar
Wei, reformların derinleştirilmesiyle yabancı yatırım için olumsuz listelerin kısaltılmaya devam edeceğini ve Türk şirketlerinin Çin'de yatırım yaparken daha özgür bir ortam bulacağını söyledi. Başkonsolosluk tarafından bu yıl işlenen vize sayısının geçen yılın toplamına ulaştığı ve 2023'ün iki katına çıktığı bilgisi paylaşıldı. Wei, Başkonsolosluğun ödeme kolaylaştırmaları ve vize hizmetleriyle iki ülke halkları arasındaki etkileşimi desteklemeye devam edeceğini belirtti.
Kültür, tüketim ve tarım ürünleri
Wei kültürel ürünlerin tanıtımına da vurgu yaparak "Çin, gelecekte de kültürel ürünlerini dünya sahnesine tanıtmaya devam edecek" dedi ve geçen yıl İstanbul'da sahnelenen "Efsanevi Bir Manzara Resminin Yolculuğu" gösterisinin biletlerinin tükenmesini örnek gösterdi. Tüketim eğilimlerine ilişkin değerlendirmesinde ise Türk kuru meyveleri, zeytinyağı ve balının Çin e-ticaret platformlarında popüler hale geldiğini; Balıkesir ve Manisa ziyaretleri sırasında yerel tarım ürünlerinin kalite ve fiyat açısından dikkatini çektiğini ifade etti.
Yeşil enerji ve ortak fırsatlar
Yeşil enerjiye geçişi Çin'in yüksek kaliteli kalkınma hedefinin kaçınılmaz bir parçası olarak nitelendiren Wei, fotovoltaik, rüzgar enerjisi ve yeni enerji taşımacılığı gibi alanlarda Türkiye ile iş birliğinin artacağını söyledi. Wei, bu alanların iki ülke arasında yeni iş birliği fırsatları açacağına dikkat çekti.
Güvenlik ve "Terörsüz Türkiye" vizyonu
Ulusal güvenlik başlığında Wei, "Çin Türkiye’nin ‘Terörsüz Türkiye’ vizyonuyla güçlü bir şekilde uyum içinde ulusal güvenlik ve sosyal istikrar başlıklarına büyük önem atfediyor" ifadelerini kullandı. Wei, terörle mücadele, güvenlik uygulamaları ve siber güvenlik alanlarındaki iş birliğinin derinleştirilmesinin bölgesel barış ve istikrara katkı sağlayacağını belirtti.
Somut ekonomik iş birliği örnekleri
Wei, son dönemdeki mali ve havacılık iş birliği adımlarına dikkat çekti: haftalık doğrudan uçuş sayısının 42’den 98’e çıkarılacağı, Çin Merkez Bankası'nın Türk Hava Yolları'na filo ve kargo destekleri için toplam 2,9 milyar Çin yuanı (yaklaşık 408,5 milyon ABD doları) tutarında beş yıllık finansman anlaşması imzaladığı, Çin Halk Bankası ile Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası arasındaki 35 milyar Çin yuanı/189 milyar Türk Lirası tutarındaki swap ölçeğinin korunarak üç yıllık takas anlaşmasının yenilendiği ve Çin Sanayi ve Ticaret Bankası'nın 17 Kasım'da İstanbul'da "Türk-Çin yuanı Takas Bankası"'nı açacağı bilgilerini paylaştı. Wei, bu kazanımları iki ülke arasındaki kazan-kazan iş birliğinin somut örnekleri olarak nitelendirdi.
İş dünyasından değerlendirme
Türk girişimci Dr. Ahmet Faruk Işık, "Çin’e güvenmek geleceğe güvenmektir. Çin’e yatırım yapmak geleceğe yatırım yapmaktır" diyerek Başkonsolosluğun politika trendlerini aktarma ve pratik iş birliği platformları oluşturma rolünü vurguladı. Işık, gelecek yıl diplomatik ilişkilerin 55. yıldönümünde iki ülke arasındaki pratik iş birliğinin ileri taşınması çağrısında bulundu.
Değerlendirme
Wei’nin sunumu, 15. Beş Yıllık Plan bağlamında Çin’in önümüzdeki dönemde sanayi modernizasyonu, teknolojik öz yeterlilik, yabancı yatırım kolaylıkları, kültürel tanıtım, tarım-ticaret ve yeşil enerji alanlarında somut adımlar atmayı planladığını gösteriyor. Aynı zamanda güvenlik iş birliğine yönelik vurgu, iki ülkenin bölgesel istikrar ve terörle mücadelede ortak yaklaşımlar geliştirme niyetinin altını çiziyor. Bu alanlardaki ilerlemeler, mevcut ekonomik ve finansal düzenlemelerle birlikte Türkiye-Çin ilişkilerinde yeni fırsatlar açabilir.
İSTANBUL (İHA) - ÇİN HALK CUMHURİYETİ İSTANBUL BAŞKONSOLOSU WEİ XİADONG, "ÇİN TÜRKİYE’NİN ‘TERÖRSÜZ TÜRKİYE’ VİZYONUYLA GÜÇLÜ BİR ŞEKİLDE UYUM İÇİNDE ULUSAL GÜVENLİK VE SOSYAL İSTİKRAR BAŞLIKLARINA BÜYÜK ÖNEM ATFEDİYOR. ÜLKELER ARASINDAKİ TERÖRLE MÜCADELE VE GÜVENLİK ALANINDAKİ İŞ BİRLİĞİNİN SÜREKLİ DERİNLEŞTİRİLMESİ, BÖLGESEL BARIŞ VE İSTİKRARA DAHA FAZLA KATKI SAĞLAYACAKTIR" DEDİ.
