Bursa 250 Büyük Firma Araştırması-2024 sonuçları
Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) tarafından 28’inci kez yapılan Bursa 250 Büyük Firma Araştırması-2024 yayımlandı. Araştırma, 250 firmanın 2024 yılı net satışlarına göre sıralanmasını ve katma değer, öz kaynak, aktif toplamı, vergi öncesi dönem kâr/zarar, ihracat, istihdam, üretimden satışlar ile FAVÖK göstergelerine ilişkin değerlendirmeleri kapsıyor.
Net satışlarda güçlü artış
2024'te Bursa'daki 250 büyük firmanın toplam iç ve dış satışları, 2023'e göre yüzde 43 artışla 1 trilyon 467 milyar TL seviyesine ulaştı. Üretimden net satışlarda ise yüzde 44 artış kaydedildi. Buna karşın firmaların faaliyetlerinden sağladığı katma değer daha sınırlı büyüyerek 231,7 milyar TL oldu; 2023'te görülen yüzde 102 artışın ardından küresel büyümenin yavaşlaması ve sıkı para politikaları bu büyümeyi ölçülendirdi.
Kârlılık baskı altında: finansman giderleri öne çıktı
Araştırmada kâr eden firma sayısı 220'den 164'e geriledi. Vergi öncesi kâr/zarar toplamı yüzde 67 düşüşle 28,2 milyar TL'ye indi. Firmaların toplam faaliyet kârı yüzde 50,7 azalarak 47,7 milyar TL olurken, FAVÖK büyüklüğü 157,5 milyar TL'ye geriledi. Finansman giderleri yüzde 14,5 artışla 54,9 milyar TL seviyesine çıktı; bu giderlerin faaliyet kârına oranı 2023'te yüzde 49,6 iken 2024'te yüzde 115,2'ye yükseldi. Bu durum, finansman maliyetlerinin kârlılığı önemli ölçüde sınırlayan temel unsur olduğunu gösteriyor.
İhracat ve istihdamda olumlu görünüm
Bursa 250 firmalarının toplam ihracatı 2024'te bir önceki yıla göre yüzde 10,8 artışla 14,8 milyar dolar oldu; bu artış Türkiye ortalamasının üzerinde gerçekleşti. Araştırmada yer alan şirketlerin toplam istihdamı yüzde 7 artışla 189 bin 977 kişiye ulaştı. Yabancı sermayeli firma sayısı 42 olarak önceki yıl ile aynı düzeyde gerçekleşti.
İlk 10 firma ve sektör dağılımı
Net satışlara göre ilk 10 firma şöyle sıralandı: Oyak Renault (175 milyar 482 milyon TL), Tofaş (106,1 milyar TL), TGS Dış Ticaret (84,3 milyar TL), Bosch (64,1 milyar TL), Borçelik (46,6 milyar TL), Togg (41,7 milyar TL), ardından Sütaş, Uludağ Perakende Elektrik Satış, Köfteci Yusuf ve Karesi Polyester yer aldı.
Sıralamadaki firmalardan 69'u otomotiv yan sanayi, 35'i tekstil, 31'i gıda-tarım-hayvancılık, 26'sı perakende, 21'i metal ve 10'u makine ve teçhizat sektöründe faaliyet gösteriyor. Ayrıca çimento, toprak ürünleri ve madencilik, enerji, inşaat ve plastik sektörlerinden 6'şar; ağaç-orman ürünleri ve mobilya, hizmet, eğitim ve danışmanlık ile otomotiv ana sanayi alanlarından 5'er; ekonomik ilişkiler ve finans, hazır giyim, kimya ve lojistikten 4'er; 2 turizm ve 1 çevre ve geri dönüşüm firması listede yer aldı.
BTSO Başkanı İbrahim Burkay'ın değerlendirmesi
BTSO Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Burkay, korumacı politikalar, jeopolitik gerilimler ve bölgesel savaşların üretim zincirleri üzerindeki etkisine dikkat çekti. Burkay, "Ülkemizde ise fiyat istikrarını hedefleyen para politikaları, finansmana erişimi güçleştirdi. Artan enerji ve işgücü maliyetleri, reel sektörümüzün omuzlarındaki yükü daha da ağırlaştırdı. Ancak tüm bu zorluklara rağmen Bursa iş dünyası bir kez daha farkını ortaya koydu. Şartlar ne olursa olsun üretmeye, ihracat yapmaya, istihdamını korumaya devam etti. Kârlılıktan ödün verse de çarklarını durdurmadı; üretimden, alın terinden, güçlü geleceğimize duyduğu inançtan vazgeçmedi" dedi.
Burkay, satış kârlılığının 2023'te yüzde 8,4 iken 2024'te yüzde 1,9'a gerilediğini ve finansman giderlerinin faaliyet kârına oranının yüzde 50 seviyesinden yüzde 115'e yükseldiğini vurguladı. "Tüm bu veriler firmalarımızın karşılaştığı zorlukların göstergesidir. Ancak bu tablo, aynı zamanda Bursa’nın üretim azminin, direncinin ve dayanışma kültürünün de en somut kanıtıdır" ifadelerini kullandı.
BTSO'nun destekleri ve yol haritası
Burkay, BTSO'nun üyelerinin sorunlarına çözüm üretmeye devam ettiğini belirterek TEKNOSAB, BUTEKOM, MESYEB, Model Fabrika, Bursa Business School ve GUHEM gibi projelerle sanayi, teknoloji ve insan kaynağı ekosisteminin güçlendirildiğini söyledi. UR-GE, HİSER, Ticari Safari ve KFA projeleri ile firmaların küresel pazarlarda rekabetçiliğinin artırılmasına destek verildiği; Dirençli Kentler Zirvesi, Enerji Zirvesi, Çevre Forumu, Next Level Uludağ Zirvesi ve Uludağ Gıda Zirvesi gibi etkinliklerle iş dünyasına yeni ufuklar açıldığı bildirildi.
Analiz
Araştırma, Bursa firmalarının satış ve ihracatta güçlü bir toparlanma gösterdiğini, ancak artan finansman maliyetleri nedeniyle kârlılık ve FAVÖK büyüklüğünde belirgin daralma yaşandığını ortaya koyuyor. Kısa vadede likidite ve finansman maliyeti yönetimi, orta vadede ise verimlilik artışı ve yüksek katma değerli üretime yönelme, Bursa iş dünyası için öncelikli politika alanları olarak öne çıkıyor.
BURSA TİCARET VE SANAYİ ODASI
