Zile'de nesilden nesile aktarılan 'üç etek' geleneği
Tokat'ın Zile ilçesinde yaşayan 64 yaşındaki Fındık Bebek, yaklaşık 40 yıldır Orta Asya'dan gelen ata mirası yöresel kıyafetleri dikerek bölgesel geleneği sürdürüyor. Yaylakent köyünde doğan Bebek, hem yerel kimliğin hem de aile belleğinin somut bir temsilcisi olarak öne çıkıyor.
Hayat hikayesi ve mesleğe başlangıç
20 yaşında evlenip iki çocuk sahibi olduktan sonra eşinden boşanan Bebek, bu dönemde ne yapacağını bilmezken ninelerinden kalan yöresel kıyafetlere ilgi duymaya başladı. Herhangi bir ustadan eğitim almadan, tamamen kendi merakı ve gözlemleriyle işe başlayan Bebek, yıllar içinde köyün ve çevre bölgelerin aranan isimlerinden biri haline geldi.
Kıyafetin yapısı ve toplumsal işlevi
Orta Asya göçleriyle taşınan kültürün önemli simgelerinden biri olan ve yörede '3 etek' olarak bilinen kıyafetler, üç parçadan oluşuyor: üst, fistan ve önlük. Bebek, her gelinin sandığında bu kıyafetin bulunmasının gelenek gereği olduğu görüşünü paylaşıyor.
Yöresel kıyafetlerin yaşa göre farklılık gösterdiğini belirten Bebek, yaşlıların daha sade ve düz modelleri tercih ettiğini, gençlerin ise daha süslü ve işlemeli kıyafetler giydiğini aktarıyor. Bu tercihler, kıyafetlerin hem estetik hem de sosyal kimlik taşıma işlevine işaret ediyor.
Gelenek ve süreklilik
Bebek, geleneklerin eğitim veya makam fark etmeksizin sürdüğünü vurgulayarak, "Bizde her gelin, okusa da okumasa da hatta başbakan bile olsa 3 eteğini giyer. Bu bizim töremiz, bizim kıymetlimizdir" sözleriyle kültürel devamlılığın önemini özetliyor. Yıllardır el emeğiyle diktiği kıyafetlerle Bebek, ata yadigârı geleneklerin gelecek nesillere aktarılmasından duyduğu memnuniyeti ifade ediyor.
Fındık Bebek'in çalışmaları, yerel düzeyde hem kültürel belleğin korunması hem de kuşaklar arası aktarımın somutlaştığı bir örnek teşkil ediyor. Kendi imkanları ve gözlemleriyle geliştirdiği ustalık, bölge geleneklerinin görünürlüğünü ve yaşatılmasını sağlıyor.
TOKAT’IN ZİLE İLÇESİNDE YAŞAYAN 64 YAŞINDAKİ FINDIK BEBEK, YAKLAŞIK 40 YILDIR ORTA ASYA’DAN GELEN ATA MİRASI YÖRESEL KIYAFETLERİ DİKEREK GELENEKLERİ SÜRDÜRÜYOR.
