TÜİK Ana Revizyon Açıklaması
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Ulusal Hesaplar Sistemi kapsamında yürütülen ana revizyon çalışmalarının tamamlandığını açıkladı. Kurum açıklamasında, uygulamanın Uyumlaştırılmış Avrupa Revizyon Politikası doğrultusunda ve AB uygulamalarını takiben gerçekleştirildiği belirtildi.
Ana revizyonun kapsamı ve amaçları
Açıklamada, Ulusal Hesaplar Sistemi'nin ekonominin faaliyetleri, bileşenleri ve bu bileşenler arasındaki ilişkileri ölçmek üzere dinamik bir yapı olduğu vurgulandı. Bu nedenle ölçüm çalışmalarının belirli aralıklarla güncellenmesinin gerekli olduğu ve beş yılda bir uyumlaştırmaya dayalı ana revizyon yapıldığı ifade edildi.
Revizyon çerçevesinde sınıflama, iş kayıtları, anketler, idari veri kaynakları ve bilgi teknolojileri altyapısının uyumlaştırılmasına yönelik çalışmalar tamamlandı ve Eurostat ile ortak projeler yürütüldü.
Arz ve kullanım tabloları ile girdi-çıktı verileri
TÜİK, idari kayıt verilerinin daha etkin kullanılması kapsamında e-fatura bilgilerinin işlenerek girişimlerin girdi yapısına ilişkin veri derlendiğini bildirdi. İdari verilerdeki iyileşme sonucu elde edilen yeni veri kaynakları kullanılarak, arz ve kullanım tabloları ile girdi-çıktı tablolarının A-64 düzeyinde hazırlandığı belirtildi.
2023 arz ve kullanım tablolarının Ulusal Hesaplar Sistemi ve Avrupa Hesaplar Sistemi uyumuna uygun şekilde gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) hesaplamalarının tamamının dengelendiği ifade edildi. Arz ve kullanım tablolarıyla dengelenen yıllık GSYH çalışmaları kapsamında, cari fiyatlarla üretim, harcama ve gelir yöntemine göre; zincirlenmiş hacim endeksiyle ise üretim ve harcama yöntemine göre hesaplamalar tamamlandı.
2015-2023 dönemi için tüm üretim ve harcama bileşenleri arz ve kullanım tablolarının yeniden dengelenmesiyle yeniden hesaplandı. Yeniden oluşturulan üretim ve ara tüketim (girdi) matrisleri kullanılarak, NACE Rev.2 sınıflamasının A86 düzeyinde faaliyetlerin üretim ve ara tüketimleri hesaplanarak katma değere ulaşıldı. Makro ve mikro yöntemlerle seriler 1995 yılına kadar A21 düzeyinde geriye çekildi.
Yayımlanacak bültenler
TÜİK, Ulusal Hesaplar Sistemi'ne ilişkin çalışmalara dair bilgilerin 1 Eylül'de yayımlanacak Dönemsel GSYH II. Çeyrek, 2025, Yıllık GSYH, 2024 ve Arz ve Kullanım Tabloları, Girdi-Çıktı Tabloları, 2023 haber bültenlerinde yer alacağını bildirdi.
Gelir yöntemiyle GSYH revizyonları
Açıklamada, üretim, harcama ve gelir yöntemleriyle çeyreklik GSYH serilerinde revizyonların hesaplara yansıtıldığı ve yeni idari kayıtların sisteme dahil edildiği belirtildi. GSYH serileri A-10 düzeyinde cari fiyatlarla ve zincirlenmiş hacim endeksiyle hesaplandı; 1998'den başlayan seriler 1995 yılına kadar geriye çekildi.
2015 sonrası döneme ilişkin hesaplamalar doğrudan, 2015 öncesi dönem için dolaylı yöntemlerle geriye alınarak oluşturuldu. Zincirlenmiş hacim endeksi hesaplamalarında cari büyüklükler üretim ve ara tüketim için hesaplanan deflatörlerle fiyat etkisinden arındırıldı. Yıllık çakışma/bağlantı zincirleme yöntemi ESA-2010 tavsiyesine uygun uygulandı ve zincirlenmiş hacim endeksi serilerinin baz yılı 2009=100 olarak korundu.
TÜİK, cari fiyatlarla GSYH ve zincirlenmiş hacim endekslerinin arındırılmamış verilerinin 1995 yılına kadar revize edildiğini; bu kapsamda takvim etkisinden arındırılmış, mevsim etkilerinden arındırılmış ve mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış serilerin 1995 yılına kadar güncellendiğini açıkladı.
Gelir yöntemiyle GSYH tahmininde, iş gücüne yapılan ödemeler hesabında kullanılan verilerin doğrudan gelir yöntemiyle GSYH hesabına dahil edildiği; kayıt dışı oranların güncellendiği ve bu değişikliklerin hesaba yansıtıldığı bildirildi. Gelir hesabının GSYH, sabit sermaye tüketimi ve vergi bileşenleri de üretim ve harcama yöntemlerinde yapılan revizyonlar doğrultusunda güncellendi. Sonuç olarak, gelir yönteminde yer alan işletme artığı/karma gelir değişkeni de revize edilerek tüm gelir bileşenleri 1995 yılına kadar geriye çekildi.
Geçici koruma statüsündeki Suriyelilerin nüfusa dahil edilmesi
Açıklamada, üretim yöntemine göre cari fiyatlarla yıllık GSYH verilerinin dönemlere dağılımının 1995-2014 dönemi için A21 düzeyinde katma değer üzerinden, 2015–2025 dönemi için ise A86 düzeyinde üretim ve ara tüketim serileri üzerinden gerçekleştirildiği kaydedildi.
İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığından alınan verilere göre, 2013–2024 yılları arasında geçici koruma statüsüyle ülkede bulunan Suriyeliler yıl ortası nüfusa eklenerek kişi başına GSYH değerleri revize edildi. TÜİK, ana revizyon kapsamında yapılan tüm değişikliklerin 2 Ekim'de yayımlanacak Devlet Hesapları, 2024, 9 Ekim'de yayımlanacak Kurumsal Sektör Hesapları, 2024 ve 11 Aralık'ta yayımlanacak İl Bazında Gayrisafi Yurt İçi Hasıla, 2024 haber bültenlerine yansıtılacağını belirtti.
Bu düzenlemelerle ulusal hesaplar sisteminde yer alan tüm hesap setleri bütüncül olarak dengelenmiş ve kamuoyuyla paylaşılmış olacaktır.
