TÜİK verileri: 2023'te il düzeyinde en yüksek beşeri sermaye endeksi Çanakkale
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2021-2023 dönemine ilişkin İl Seviyesinde Beşeri Sermaye Endeksi verilerini açıkladı. Ülke düzeyinde endeks 2021'de 0,693, 2022'de yıllık yüzde 0,5 artışla 0,696 olurken, 2023'te bir önceki yıla kıyasla yüzde 0,9 azalışla 0,690 olarak hesaplandı.
Endeksin bileşenleri
Endeks üç alt bileşenden oluşuyor: hayatta kalma, sağlık ve eğitim. 2023'te hayatta kalma bileşeni yıllık yüzde 0,3 azalışla 0,985 olarak bildirildi. Sağlık bileşeni ise bir önceki yıla göre yüzde 0,2 artışla 0,966 oldu. Eğitim bileşeninde 2023'te yüzde 0,8 azalış gözlenerek değer 0,725 olarak hesaplandı.
Uluslararası karşılaştırma
Avrupa Birliği (AB) üyesi 27 ülkenin 2020 ortalama endeks değeri 0,730 olarak kaydedildi. AB içinde en yüksek değerlere sahip ülkeler 0,796 ile Finlandiya, 0,795 ile İsveç ve 0,793 ile İrlanda olarak belirlendi. En düşük endeks değerleri ise 0,584 ile Romanya, 0,614 ile Bulgaristan ve 0,665 ile Slovakya olarak tespit edildi.
İl bazında sonuçlar
İl seviyesinde 2023'te en yüksek beşeri sermaye endeksine sahip il Çanakkale oldu; endeks değeri 0,781 olarak kaydedildi. Çanakkale'yi 0,761 ile Antalya, 0,756 ile Erzincan, 0,755 ile Eskişehir ve 0,749 ile Rize izledi. En düşük endeks değerine sahip il ise 0,599 ile Şırnak oldu; bu ili sırasıyla Ağrı, Şanlıurfa, Gümüşhane ve Muş takip etti.
2021-2023 döneminde endeksin en fazla arttığı iller arasında Çanakkale yer alıyor (artış 0,026 puan). Bunu Uşak (0,022 puan) ve Siirt, Antalya, Erzincan (her biri 0,017 puan) izledi. Aynı dönemde en çok düşüş gösteren iller ise Hatay (azalış 0,066 puan), Adıyaman (azalış 0,059 puan), Kahramanmaraş (azalış 0,048 puan), Manisa (azalış 0,024 puan) ve Malatya (azalış 0,022 puan) oldu.
Metodoloji ve yayımlanma
TÜİK bülteninde belirtildiği üzere, beşeri sermaye endeksi bugün doğan bir çocuğun, yaşadığı ülkede hakim olan sağlık ve eğitim koşulları göz önünde bulundurularak 18 yaşına geldiğinde elde etmesi beklenen beşeri sermayeyi ölçüyor. Metodoloji Dünya Bankası tarafından belirlenen üç bileşene dayanıyor: hayatta kalma (5 yaş altı), sağlık ve eğitim. Endeks 0 ile 1 arasında değer alıyor; 1'e yaklaşan değerler daha yüksek gelecekteki üretkenlik beklentisini gösteriyor.
Dünya Bankası tarafından ülke mukayeseleri için üretilen beşeri sermaye endeksi, milli politikalara yön verebilmesi amacıyla Türkiye için ilk kez il seviyesinde bu TÜİK haber bülteniyle resmi istatistik olarak yayımlandı.
