TMD Başkanı Yılmaz: Türkiye’nin yeraltı potansiyeli 3,5 trilyon dolar
Mehmet Yılmaz AA muhabirine verdiği demeçte, Türkiye'nin yeraltı kaynaklarının ekonomik kalkınma, dış ticaret açığının azaltılması ve enerji dönüşümü açısından kritik önem taşıdığını vurguladı.
Sektörün güncel ekonomik etkisi
Yılın ilk 6 ayında Türkiye'nin toplam dış ticaret açığı 49,3 milyar dolar olarak kaydedilirken, bunun 20,82 milyar doları madencilik ve taş ocakçılığı sektöründen kaynaklandı. Yılmaz, her yıl 50-60 milyar dolar düzeyinde dış ticaret açığı verilmesinin, yeraltı potansiyelinin etkin kullanılamamasının kabul edilemez olduğu değerlendirmesini yaptı.
Arazi, ruhsat ve işletme verileri
Türkiye'nin yüzölçümü 78,3 milyon hektar olup, madencilik arama ruhsat sahaları 7,7 milyon hektarı kapsıyor. Buna karşın işletme ruhsatlı alanlar toplam yüzölçümün binde 1'i seviyesinde ve her 200 arama ruhsatından yalnızca 1'i işletmeye dönüşüyor.
Orman alanlarında madencilik faaliyetleri toplam ülke yüzölçümünün binde 0,38'i kadar. Faaliyet sonrası rehabilitasyon ve yeniden ağaçlandırma yasal zorunluluk kapsamında yürütülüyor ve bugüne kadar 11.325 hektar alan rehabilite edildi.
Kritik mineraller, bor, altın ve mermer
Yılmaz, Türkiye'nin bor rezervlerinin dünya toplamının %73'ünü oluşturduğunu, ancak bordan katma değerli ürün üretiminin sınırlı kaldığını belirtti. Rafine bor ürünlerinin cam, gübre, akü ve savunma sanayi gibi sektörlere satılması halinde yaklaşık 2 milyar dolar ek gelir potansiyelinin bulunduğunu aktardı.
Mermer ihracatında işlenmiş ürünlerin tercih edilmesi halinde ekonomiye 1,5 milyar dolar ek katkı sağlanabileceği vurgulandı. Altın rezervleri için Yılmaz, mevcut verilerle yaklaşık 5 bin ton rezerv bulunduğunu, güncellenmesi halinde bu rakamın 10 bin tona yaklaşabileceğini söyledi.
Enerji dönüşümü ve kritik minerallerin rolü
Enerji dönüşümü sürecinde lityum, grafit, nadir toprak elementleri gibi minerallerin elektrikli araç, rüzgar türbini ve güneş paneli üretiminde hayati önemde olduğuna dikkat çekildi. Yılmaz, yeşil enerjiye geçişte madencilik aktivitesinin 6 ila 9 kat artacağının öngörüldüğünü belirtti.
Elektrikli araçların klasik araçlara göre 6 kat, bir deniz üstü rüzgar türbininin ise doğal gaz santraline göre 13 kat daha fazla mineral kullandığına ilişkin bilgiler haberde yer aldı. Türkiye'nin 2035 hedefinde öngörülen 60 gigavat ilave yenilenebilir enerji kapasitesinin madencilik girdilerine önemli talep artışı getireceği kaydedildi.
Sürdürülebilirlik, yerel halk ve zeytinlik tartışmaları
Yılmaz, madenciliğin çevre ve yerel halkla çatıştırılmasının yanlış olduğunu belirterek, sürdürülebilirlik ekseninde insanı ve çevreyi önceleyen madencilik faaliyetlerine destek verilmesi gerektiğini vurguladı. Zeytinlik alanlarla ilgili tartışmalarda ise zeytin ağacının kutsallığına saygı duyulduğunu; ancak dünyadaki uygulamalarda olduğu gibi parametreler ve kriterler yerine getirilerek faaliyet yapılabileceğini ifade etti.
Orman alanları ve madencilik ilişkisindeki yanlış algıların önlenmesinin ülke menfaati açısından önemli olduğu belirtildi.
Sonuç ve çıkarımlar
TMD Başkanı Yılmaz'ın değerlendirmeleri, madenciliğin ihracat gelirleri, katma değer üretimi ve enerji dönüşümü açısından stratejik bir sektör olduğunu gösteriyor. Mevcut ruhsat, işletme dönüşümü ve katma değerli ürün üretimi verileri, sektörün etkinleştirilmesi için düzenleyici, yatırım ve yerel kabul süreçlerinde iyileştirme gerektirdiğine işaret ediyor.
Öne çıkan rakamlar: Yeraltı potansiyeli 3,5 trilyon $; ilk 6 ay dış ticaret açığı 49,3 milyar $ (madencilik kaynaklı 20,82 milyar $); arama ruhsatları 7,7 milyon hektar; rehabilite edilen orman alanı 11.325 hektar.
