Sahar Francis: İsrail'in Filistinli tutuklulara yönelik suçları hukuken soykırım kapsamına giriyor
Ekrem Biçeroğlu - Filistinli insan hakları avukatı ve Addameer (Vicdan) Derneği Genel Müdürü Sahar Francis, İstanbul'da düzenlenen Gazze Mahkemesi'nin nihai oturumu kapsamında AA muhabirine açıklamalarda bulundu.
Suçların niteliği ve hukukî değerlendirme
Francis, İsrail'in Filistinli tutuklulara karşı işlediği suçların hukuken soykırım kapsamına girdiğini ifade etti. Francis, "İsrail'in Filistinli tutuklulara karşı işlediği suçlar hukuken soykırım kapsamına giriyor, çünkü işkence bu tür koşullarda işlendiğinde soykırım eylemi sayılıyor" dedi ve bu suçların ayrıca Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin (UCM) Roma Statüsü’ne göre savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar kapsamında olduğunu vurguladı.
İsrail'in tutukluları transfer etmesi ve uluslararası hukuk
Francis, İsrail'in işgal altındaki topraklardan aldığı Filistinlileri İsrail içindeki hapishanelere nakletmesinin tek başına uluslararası hukuka aykırı olduğunu belirtti. Ayrıca Filistinlilere yönelik şiddet, işkence ve cinsel taciz gibi muamelelerin de savaş suçu ve insanlığa karşı suç teşkil ettiğini söyledi.
Deliller ve mağdur ifadeleri
Francis'e göre Filistinli insan hakları örgütleri ile uluslararası kuruluşların avukatları, çok sayıda tutuklunun beyanlarını belgeleyip bir araya getirdi. "Tutukluların maruz kaldığı işkenceyi, kötü muameleyi, aşağılayıcı davranışları ve diğer ihlalleri kanıtlayabilecek çok fazla delil mevcut" diye konuştu.
Hesap verebilirlik ve uluslararası sistem eleştirisi
Francis, İsrail'in hesap verebilirlik ilkesinden muaf tutulmasının uluslararası sistemdeki önyargı ve ikiyüzlülüğü ortaya koyduğunu belirtti. Uluslararası mahkemeler ve hükümetlerin Suriye, Sudan ya da Rusya-Ukrayna çatışmalarında işkence iddialarıyla ilgili failleri tespit edip tutuklama kararı alabildiklerini hatırlattı. Francis, İsrail'in uzun süredir "yasaların üstünde" muamele gördüğünü ve özellikle mahkumlara yönelik işkence ve kötü muamele konularında hesap vermediğini savundu.
Evrensel yargı ve UCM çağrısı
Addameer Genel Müdürü, ana mekanizmaların Uluslararası Ceza Mahkemesi ve evrensel yargı prosedürleri olması gerektiğini söyledi. Francis, uluslararası sözleşmeleri imzalayan ve onaylayan ülkelere, İsrailli işkence faillerini peşine düşme çağrısı yaptı ve Fransa, Almanya, İngiltere, İspanya gibi ülkeleri örnek gösterdi. Francis, müdahil ülkelerin diğer uluslararası davalarda olduğu gibi, Pinochet davasında yürütüldüğü şekilde benzer adımlar atması gerektiğini belirtti.
Gazze Mahkemesi'nin rolü
Gazze Mahkemesi'nin resmi bir mahkeme olmamasına rağmen sarf ettiği mesajların etkili bir temel oluşturacağını söyleyen Francis, "(Gazze Mahkemesi) Her ne kadar resmi bir mahkeme olmasa da, bu mahkemeden çıkan son derece güçlü mesajlar (İsrail'in yargılanması için) çok önemli bir temel oluşturacaktır" ifadelerini kullandı.
Süreklilik ve uluslararası işbirliği
Francis, son iki yılda Filistinli örgütlerin, uluslararası insan hakları kuruluşlarının ve BM organlarının soykırıma karşı gösterdiği seferberliğin sürdürülmesinin Filistinlilere yardımcı olacağını belirtti. Ayrıca özel raportörler ve UCM'nin, Gazze Mahkemesi'nde tanıklık eden kişilerin verdiği bazı delilleri alabileceğini ve bu kişileri sürece tanık olarak davet edebileceğini kaydetti: "Dolayısıyla bu mahkemenin oynayacağı çok güçlü bir rol var ve biz bunu desteklemeliyiz."
Not: Metindeki özel isimler, kuruluşlar ve ifadeler röportajda yer aldığı şekilde korunmuştur.
Gazze Mahkemesinin nihai oturumu için İstanbul'a gelen Filistinli insan hakları avukatı ve Addameer (Vicdan) Derneği Genel Müdürü Sahar Francis, AA muhabirine açıklamalarda bulundu.
