Nepal'de hükümet karşıtı protestolar ve hapishane baskınları
Nepal'de sosyal medyaya erişim yasağı nedeniyle başlayan hükümet karşıtı gösteriler, ülke genelinde güvenlik krizine dönüştü. Yetkililerin açıklamasına göre protestolarda yaşamını yitirenlerin sayısı 35e yükseldi; protestocuların hapishane tesislerine düzenlediği baskınlar sonucu 25'ten fazla cezaevinden toplamda 15 binden fazla mahkum kaçtı.
Hapishanelerdeki kaçışlar
Göstericilerin bazı idari binaları ateşe vermesi ve geçişleri açık bırakması nedeniyle ülke genelinde çok sayıda hapishanede kitlesel kaçışlar yaşandı. Yetkililer, firar edenler arasında cinayet, tecavüz ve insan kaçakçılığı gibi ağır suçlardan hüküm giymiş kişilerin ve yabancı uyrukluların bulunduğunu belirtti.
Bazı hapishanelerde kolluk kuvvetlerinin müdahalesi sırasında çatışmalar yaşandı: bir ıslahevinde polisin ateş açması sonucu 5 mahkum hayatını kaybederken, ordunun müdahale ettiği bir başka tesiste 10'dan fazla mahkum yaralandı.
Güvenlik güçlerinin müdahalesi
Başkent Katmandu'da kaçan mahkumların sokaklara inmesi üzerine ordu, hapishane çevrelerini kuşatma altına aldı ve sokak devriyelerini artırdı. Kolluk kuvvetleri bazı firarileri tekrar yakaladı; bazı mahkumlar ise daha sonra kendi istekleriyle teslim oldu.
Siyasi belirsizlik ve toplumsal etkiler
Gösteriler şiddetini artırırken Başbakan Khadga Prasad Sharma Oli ve bazı bakanların istifası da gündeme geldi. Başbakan Oli'nin istifasının ilan edilmesine rağmen siyasi belirsizlik devam ediyor; protestocu gruplar içinde geçici bir hükümet adayının oy birliğiyle belirlenmesi henüz sağlanamadı.
Gösteriler sırasında siyasi figürlere ve hükümet binalarına yönelik saldırılar yaşandı. Eski Başbakan Jhala Nath Khanal'ın eşi Ravi Laxmi Chitrakar, evinin göstericilerce kundaklanması sonucu ağır yanıklarla hastanede tedavi görüyor; aynı olayda yaralanan 27 kişiden 25'i taburcu edildi.
Nüfus ve Sağlık Bakanlığı yetkilileri, protestolarda zarar gören bakanlık binasının tamamen yandığını ve yeniden inşa edilmesi gerektiğini bildirdi.
Nepal Cumhurbaşkanı Ram Chandra Paudel, yaptığı çağrıda tüm tarafların protestocuların taleplerinin hızla çözüme kavuşturulmasına yönelik çabaların sürdüğünden emin olmalarını ve 'barış ile düzenin disiplinli bir şekilde korunması' için işbirliği yapmalarını istedi.
Uzman görüşleri ve siyasi sonuçlar
Brüksel merkezli Uluslararası Kriz Grubu (ICG) Nepal analisti Ashish Pradhan, protestoların 'yaygın ve siyasi sistematik yolsuzluklardan' kaynaklandığını belirtti. Pradhan, mevcut siyasi liderliğin gençler nezdindeki itibarını kaybettiğini savunarak protestoların ardından 'yeni seçimler ilan edilmeli' dedi.
Lalitpur merkezli Sosyal İnovasyon ve Dış Politika Merkezi (CESIF) uzmanı Ajaya Bhadra Khanal ise sosyal medya yasağını 'yalnızca bir tetikleyici' olarak nitelendirdi ve yeni kurulacak hükümetin Çin ile Hindistan arasında denge kurması gerektiğini vurguladı.
Ulaşım, seyahat ve günlük yaşam
Katmandu'da ordu kontrolü arttırırken, kent sakinleri kısa süreli sokağa çıkma yasaklarının verildiği aralarda temel gıda stoklarını yenilemek için marketlere yöneldi. Güvenlik endişeleri ve siyasi belirsizlik nedeniyle yüzlerce kişi, 9 Eylül'de ilan edilen uçuş yasağının kaldırılmasının ardından başkentteki Tribhuvan Uluslararası Havalimanı'na akın etti.
Nepal İçişleri Bakanlığına bağlı Göçmenlik Dairesi, ülkede mahsur kalan yabancı vatandaşların sorun yaşamaması amacıyla turist vizelerinin 8 Eylül itibarıyla ücretsiz uzatılacağını duyurdu.
Özetle: Nepal'deki sosyal medya yasağı kaynaklı protestolar, ülke genelinde ciddi bir güvenlik krizine dönüştü; ölü sayısı 35e çıktı, hapishane baskınları sonucu 15 binden fazla mahkum firar etti ve siyasi belirsizlik sürüyor.
