Nepal'de Hükümet Karşıtı Gösteriler ve Ordunun Müdahalesi
Nepal'de sosyal medya erişim yasağına tepki olarak başlayan ve şiddetlenen gösteriler nedeniyle ordu Katmandu'da sokağa indi. Olaylarda resmi olarak bildirilen sayılara göre 19 kişi hayatını kaybetti, yüzlerce kişi yaralandı ve başkentte sokağa çıkma yasağı devam ediyor.
Olayların seyri ve temel iddialar
Gösteriler, 4 Eylül'de Facebook, Instagram, WhatsApp, YouTube, X, Reddit ve LinkedIn platformlarının erişime kapatılmasının ardından yoğunlaştı. Yasağa itiraz eden, çoğunluğu gençlerden oluşan göstericiler parlamento binasına doğru yürüyüşe geçti. Hükümete yöneltilen eleştiriler arasında sosyal medya yasağı ve yolsuzluk iddiaları yer aldı.
Güvenlik güçlerinin müdahalesinde tazyikli su, göz yaşartıcı gaz ve gerçek mühimmat kullanıldığı; olaylarda 19 kişinin yaşamını yitirdiği ve 400'den fazla kişinin yaralandığı bildirildi. Protestolar sırasında parlamento binası, yüksek mahkeme ve bazı siyasi parti merkezleri ile hükümete ait bazı araçlar hedef alındı.
Ordu operasyonları, gözaltılar ve cezaevi firarları
Ordu yetkilileri, Katmandu'da devriyelerin görev yaptığını ve yağmacı olduğu belirtilen 27 şüphelinin gözaltına alındığını açıkladı. Ayrıca Nawalparasi Batı Bölgesi Cezaevi'nden 500'den fazla mahkumun firar ettiği ve cezaevinin ateşe verildiği yönünde haberler paylaşıldı. Doğudaki Madhesh vilayetinde ise ayrı bir cezaevinden 572 mahkumun firar ettiği bildirildi; bunun üzerine bölgede güvenlik amacıyla sokağa çıkma yasağı uygulandı.
Ülkenin batısındaki Lumbini vilayetindeki Gautam Buddha Uluslararası Havalimanı yakınlarında yaklaşık 1000 göstericinin bazı hükümete ait araçları ateşe verdiği, bu nedenle bazı havaalanlarının geçici olarak kapatıldığı kaydedildi.
Medya kuruluşlarına saldırı ve iletişim
Yerel basındaki bildirimlere göre, Kantipur çatısı altında yayın yapan medya kuruluşunun binası saldırıya uğradı, ateşe verildi ve tüm sunucuları devre dışı kaldı. Kathmandu Post aracılığıyla paylaşılan bilgiye göre güncellemeler sosyal medya üzerinden verilmeye devam edileceği belirtildi.
Siyasi yansımalar ve BM itidal çağrısı
Hükümete gelen tepkiler ve artan şiddet sonrasında Başbakan Khadga Prasad Sharma Oli istifa etti; İçişleri Bakanı Ramesh Lekhak, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ramnath Adhikari ve Su Tedarik Bakanı Pradeep Yadav daha önce görevlerinden ayrıldıklarını duyurmuşlardı. Buna rağmen protestolar yatışmadı ve bazı siyasi figürlerin konutlarına saldırılar gerçekleştirildi.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, Nepal'deki durumu yakından takip ettiğini belirterek can kayıplarından duyduğu üzüntüyü ifade etti. Guterres, kapsamlı bir soruşturma yürütülmesi, itidal ve gerilimin tırmanmasının önlenmesi için diyalog çağrısı yaptı; yetkililere insan hakları hukukuna uygun davranmaları çağrısında bulundu.
Değerlendirme
Yaşanan olaylar, iletişim kısıtlamalarının toplumsal gerilimi nasıl hızlandırabileceğine dair bir örnek teşkil ediyor. Hem güvenlik hem de sivil özgürlükler boyutunda atılacak adımlar, mevcut krizin yatışması için belirleyici olacak. Uluslararası aktörlerin itidal çağrıları ve hükümetin istifa sonrası süreçte izlenecek yol, ülkedeki siyasi istikrarın yeniden sağlanmasında anahtar rol oynayacak.
Not: Metinde yer alan tüm kişi, kurum ve sayısal veriler orijinal kaynaklarla korunarak kullanılmıştır.
