NATEN, nadir toprak elementlerini cevherden uç ürüne kadar üretme çalışmaları yürütüyor
Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) çatısı altındaki Nadir Toprak Elementleri Araştırma Enstitüsü (NATEN), enerji ve sanayi sektörleri için kritik öneme sahip nadir toprak elementlerinin (NTE) üretimi ve teknoloji geliştirilmesine odaklanıyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı açıklamasına göre amaç, enerji ve sanayi ham maddelerinde dışa bağımlılığı azaltmak ve tedarik zincirinde sürekliliği sağlamak.
Kuruluş ve görev alanı
NATEN, 2018'de nadir toprak elementleri ve diğer kritik mineraller üzerinde çalışma yapmak üzere kuruldu ve 2020'den bu yana TENMAK bünyesinde faaliyet gösteriyor. Enstitü, cevher kaynaklarından başlayıp uç ürüne kadar olan zincirde AR-GE ve teknoloji geliştirme projeleri yürüterek, NTE'lerin ticari değere dönüşmesini hedefliyor.
Altyapı: zenginleştirme ve saflaştırma laboratuvarı
Enstitü bünyesinde Türkiye'de ilk olan NTE Cevher Zenginleştirme ve Saflaştırma Laboratuvarı kuruldu. Bu altyapı, cevherlerin zenginleştirilmesi, kimyasal ve fiziksel saflaştırma süreçlerinin geliştirilmesi ile pilot ölçekli üretim çalışmalarına imkan veriyor ve NTE'lerin hammaddeden ileri teknoloji ürünlerine dönüştürülmesine temel oluşturuyor.
Manyetik malzemeler ve pilot üretim hattı
NATEN, özellikle enerji ve savunma sanayisinin ihtiyaç duyduğu NTE içeren manyetik malzemelere yoğunlaşıyor. Enstitüde kurulan Yerli Kalıcı Mıknatıs Üretim ve AR-GE Sistemiin devreye alınma çalışmaları sürüyor. Sistem kapsamında külçe, şerit ve toz mıknatıs üretimleri, kalıp tasarımı ve kalıplama ile sinterleme faaliyetleri yapılacak; ayrıca manyetik alan uygulamaları ve mıknatıs analiz süreçleri geliştirilecek.
İkincil kaynaklar ve geri dönüşüm
TENMAK NATEN Başkanı Belma Soydaş Sözer enstitü altyapısı ve laboratuvarlarıyla hem doğal sahalardan elde edilen kaynakların uç ürüne dönüştürülmesi hem de atıklardan elde edilen kaynaklar, yani "ikincil kaynaklar" yoluyla NTE ve diğer kritik madenlerin geri kazanımı üzerine çalışmalar yürüttüklerini belirtiyor. Bu yaklaşım, hem hammadde arz güvenliğini artırmayı hem de çevresel etkileri azaltmayı amaçlıyor.
Hedeflenen etki
Enstitü çalışmaları; ithalat bağımlılığını azaltma, tedarik zinciri sürekliliğini sağlama ve enerji ile savunma başta olmak üzere ileri teknolojilere yönelik yerli üretim kapasitesini güçlendirme hedeflerine hizmet ediyor. NATEN'in laboratuvar ve pilot üretim altyapıları, NTE'lerin hammaddeden son ürüne kadar kontrol edilebilen bir ekosistem içinde geliştirilmesine olanak sağlıyor.
Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) bünyesinde faaliyet gösteren Nadir Toprak Elementleri Araştırma Enstitüsü (NATEN), enerji sektörü ve sanayide kritik öneme sahip nadir toprak elementlerinin (NTE) üretilmesi ve geliştirilmesiyle ilgili çalışmalarını sürdürüyor.
