
Kış Yağışlarının Gecikmesi ve Yangınlar
İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Orman Fakültesi Toprak İlmi ve Ekoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Doğanay Tolunay, insan kaynaklı etkenlerin çoğunlukla yangınları tetiklediğini belirtirken, ABD'de sıcak ve kurak geçen kış mevsiminin orman yangınlarını artırdığını ifade etti.
Amerika Birleşik Devletleri’nin California eyaletinden Los Angeles kentinde 7 Ocak akşamı başlayan yangınlara yönelik müdahaleler devam ediyor. California Üniversitesi (UCLA) tarafından yayımlanan bir çalışmaya göre, 2022-2024 yıllarındaki yakıt yükü birikimi, sıcak yaz mevsimi ve mevsim normallerinin altında kalan kış yağışları, Los Angeles’taki orman yangınlarını tetiklemiş durumda.
Yağışların Altında Kalan Normlar
Los Angeles şehir merkezi, 1877-2023 yılları arasında 1 Mayıs-8 Ocak tarihleri arasında ortalama 142,24 mm yağış almışken, 1 Mayıs 2024-8 Ocak 2025 tarihleri arasında yalnızca 7,36 mm yağışla tarihsel olarak ikinci en kurak dönemini yaşadı.
Yangınların patlak verdiği dönemde yaşanan aşırı yakıt-nem açığının yaklaşık %25'inin iklim değişikliğiyle bağlantılı olduğu belirlenmişken, iklim değişikliğinin olmaması durumunda da meydana gelecek yangınların daha az yoğunlukta olacağı ortaya kondu.
İklim Değişikliği ve İnsan Faktörü
Prof. Dr. Tolunay, iklim değişikliğinin yıldırımlar aracılığıyla yangına yol açabildiğini ve insan kaynaklı yangınların sıcaklık, yağış ve mevsimsel değişimlerle daha geniş alanlara yayılma etkisi yarattığını vurguladı. İnsan kaynaklı yangınların dünya genelindeki yangınların %90'ını oluşturması dikkat çekici.
Yeni Yangın Rejimi ve Yangın Riski
İklim değişikliğinin yarattığı etkilerin, yangınların daha şiddetli hale gelmesine neden olduğunu kaydeden Tolunay, bu durumu “yeni yangın rejimi” olarak adlandırdı. Ayrıca, yangınların başlama koşullarının doğru biçimde değerlendirmenin önemine değindi.
Yangınların yayılabileceği ortamda, kıvılcım, yanıcı madde ve oksijen bulunmasının zorunlu olduğunu belirten Tolunay, kişisel yapının yangınların başlamasına olan katkısını da ifade etti.
Yangın Mücadele Stratejileri
California’da yangın sezonunun sadece yaz aylarıyla sınırlı kalmadığını, bunun yerine artık yılın her dönemine yayılabileceğini vurgulayan Tolunay, yangın riskini azaltmak için gerektiği yerde önlemler alınması gerektiğini belirtti.
Yangınların önlenmesi için orman ve yerleşim alanları arasında tampon alanlar oluşturulmasını öneren Tolunay, yangına dayanıklı malzemelerin kullanımının zorunlu olmasının önemini anlattı. Türkiye’de Ege ve Akdeniz bölgeleri için benzer risklerin mevcut olduğunu belirtti.