Kayseri Cırgalan'da ata tohumlu coğrafi işaretli biber geleneksel yöntemlerle kurutuluyor
ESMA KÜÇÜKŞAHİN - Kayseri'nin Cırgalan Mahallesi'nde yıllardır sürdürülen üretim geleneği, ata tohumundan elde edilen coğrafi işaretli Cırgalan biberini sofralara taşıyor. Mahallede yetişen biberler çemen, pastırma ve ev yemeklerine karakteristik acılık ve aroma katıyor.
Üretim ve işleme süreci
Yörede biber üretimi mart ayında ekimle başlıyor, ağustos sonunda hasat gerçekleştiriliyor. Toplanan biberler kadınlar tarafından 'çöp'undan ayrılarak temizleniyor; parçalandıktan sonra müstakil evlerin damları, sokak araları ve balkonlarda serilerek kurutuluyor. Kurutma sırasında uzun çubuklarla sık sık karıştırma yapılıyor, ardından acı damarları çıkarılıp eleniyor ve değirmende kırmızı toz biber haline getiriliyor. Bu geleneksel işleme zinciri hem lezzeti hem de ürünün karakterini koruyor.
Pazar ve ekonomik boyut
Mahallede yıllık üretim miktarı yaklaşık 10-12 ton olarak belirtiliyor. Ürün, Ankara, İstanbul, İzmir gibi büyükşehirlerin yanı sıra gurbetçiler aracılığıyla yurtdışına da gönderiliyor. Biber yetiştiricisi Muammer Nahit, ürünün talep gördüğünü ve kilogram fiyatının 750 lira olduğunu aktarıyor. Nahit'in ifadesiyle, 'Çocuğu nasıl büyütüyorsan bunu da aynı öyle büyütüyorsun.' Ayrıca biberin acılık düzeyine göre farklı bölgelerin talebine hitap ettiği; acı isteyenlere Kahramanmaraş'ın, tatlı isteyenlere Nazilli'nin tercih edildiği, Cırgalan biberinin ise 'normal acı' isteyen tüketici grubuna hitap ettiği belirtiliyor.
Yerel hafıza ve kadın emeği
Mahalle üretiminde kadın emeği ön planda. Üreticilerden İpek Yıldırım, 'Çocuklarımı bununla büyüttüm, evi bununla geçindirdim' diyerek biber üretiminin aile ve geçim kaynağı olarak önemine vurgu yapıyor. Yıldırım, ata tohumunun her yıl tekrar ekildiğini, biberin hem çemen yapımında hem de yemeklere katılarak sofralara girdiğini, hem toptancıya hem de perakendeye satış yapıldığını aktarıyor. Bu ifadeler, Cırgalan biberinin yalnızca bir tarım ürünü değil, bölgesel kimlik ve ekonomik süreklilik aracı olduğunu gösteriyor.
Sonuç olarak Cırgalan Mahallesi'ndeki üretim ve geleneksel kurutma yöntemleri, ürüne özgün bir tat ve pazar değeri kazandırırken, yerel ekonomiye ve kültürel mirasa katkı sağlıyor.
Kayseri'nin Cırgalan Mahallesi'nde yıllardır ata tohumuyla üretilen coğrafi işaretli biber, müstakil evlerin damları, sokak araları ve balkonlarda kurutulup toz biber haline getirildikten sonra sofralardaki yerini alıyor.
