TÜİK, 2023 yılı kadın istatistiklerini duyurdu. ADNKS verilerine göre, 31 Aralık 2023 tarihinde, Türkiye’deki kadınların sayısı 42 milyon 638 bin 306, erkeklerin sayısı ise 42 milyon 734 bin 71 idi. Buna göre, nüfusun yüzde 49,9’u kadın, yüzde 50,1’i erkek idi. Kadın ve erkek nüfusu arasındaki bu yakın oran, kadınların daha fazla yaşaması sebebiyle, 60 yaş ve üstü grupta kadınların lehine bozuldu. Kadınların nüfus içindeki payı, 60-74 yaş arasında yüzde 52,1, 90 yaş ve üstünde ise yüzde 70,2 oldu.
2020-2022 döneminde Türkiye’de doğan bir kişinin ortalama yaşam süresi 77,5 yıl olarak hesaplandı. Bu süre kadınlar için 80,3 yıl, erkekler için ise 74,8 yıl idi. Böylece, kadınların erkeklerden daha fazla yaşadığı ve aradaki yaşam süresi farkının 5,5 yıl olduğu ortaya çıktı.
2020-2022 döneminde Türkiye’de doğan bir kişinin, sağlık problemleri olmadan günlük yaşamını sürdürebileceği ortalama yıl sayısı, yani sağlıklı yaşam süresi, ülke genelinde 58,4 yıl olarak belirlendi. Bu süre kadınlar için 57,0 yıl, erkekler için 59,7 yıl idi. Dolayısıyla, erkeklerin sağlıklı yaşam süresi farkı, kadınlardan 2,7 yıl fazla olduğu anlaşıldı.
15 YAŞ ÜSTÜ BİREYLERİN YÜZDE 20,2'Sİ OBEZ
2022 yılında 15 yaş ve üstü kişilerin vücut kitle indeksi boy ve kilo değerlerine göre hesaplandı. Türkiye Sağlık Araştırması verilerine göre, bu kişilerin yüzde 20,2’si obez, yüzde 35,6’sı ise obezite riski taşıyordu. Cinsiyetlere göre obezite oranlarına bakıldığında, kadınların yüzde 23,6’sı obez ve yüzde 30,9’u obeziteye yakın, erkeklerin yüzde 16,8’i obez ve yüzde 40,4’ü obeziteye yakın olduğu belirlendi.
Türkiye’de ortalama eğitim süresi yıllar içinde artış gösterdi. Ulusal Eğitim İstatistiklerine göre, 2011 yılında Türkiye genelinde 7,3 yıl, kadınlarda 6,4 yıl, erkeklerde 8,3 yıl olan ortalama eğitim süresi, 2022 yılında Türkiye genelinde 9,2 yıl, kadınlarda 8,5 yıl, erkeklerde 10,0 yıl olarak belirlendi.
2008-2022 yılları arasında Türkiye’de en az bir eğitim düzeyini tamamlayan 25 yaş ve üstü nüfusun oranı arttı. Ulusal Eğitim İstatistiklerine göre, 2008 yılında yüzde 75,1 olan bu oran, 2022 yılında yüzde 91,3’e yükseldi. Cinsiyete göre ayrıldığında, 2008 yılında yüzde 67,5 olan 25 yaş ve üstü kadınların eğitimli oranı, 2022 yılında yüzde 86,7’ye çıktı. Aynı şekilde, 2008 yılında yüzde 82,8 olan 25 yaş ve üstü erkeklerin eğitimli oranı, 2022 yılında yüzde 96,1’e ulaştı.
Türkiye’de 25 yaş ve üstü nüfusun yükseköğretim seviyesinde eğitim almış olanların oranı 2008-2022 yılları arasında arttı. Ulusal Eğitim İstatistiklerine göre, 2008 yılında yüzde 9,1 olan bu oran, 2022 yılında yüzde 23,5’e çıktı. Cinsiyete göre bakıldığında, 2008 yılında yüzde 7,1 olan 25 yaş ve üstü kadınların yükseköğretim mezunu oranı, 2022 yılında yüzde 21,6’ya yükseldi. Benzer şekilde, 2008 yılında yüzde 11,2 olan 25 yaş ve üstü erkeklerin yükseköğretim mezunu oranı, 2022 yılında yüzde 25,5’e ulaştı.
YÜZDE 53,1 YENİ İŞ GÜCÜ
2022 yılında Türkiye’de 15 yaş ve üstü nüfusun yüzde 53,1’i işgücüne dahil oldu. Bu oran erkeklerde yüzde 71,4, kadınlarda ise yüzde 35,1 olarak belirlendi. İşgücüne katılma oranı eğitim seviyesine göre değişti. Kadınlar eğitimlerini arttırdıkça işgücüne daha çok girdiler. Okuryazar olmayan kadınların yüzde 13,9’u, lise altı eğitimli kadınların yüzde 27,1’i, lise mezunu kadınların yüzde 36,1’i, mesleki veya teknik lise mezunu kadınların yüzde 43,0’ı, yükseköğretim mezunu kadınların ise yüzde 68,8’i işgücüne katıldı.
2022 yılında Türkiye’de 15 yaş ve üstü nüfusun yüzde 47,5’i çalıştı. Bu oran erkeklerde yüzde 65,0, kadınlarda yüzde 30,4 olarak belirlendi. En yüksek çalışma oranı yüzde 54,1 ile Tekirdağ, Edirne, Kırklareli bölgesinde, en düşük çalışma oranı yüzde 33,8 ile Mardin, Batman, Şırnak, Siirt bölgesinde oldu. Kadınların çalışma oranı bölgelere göre farklılık gösterdi. En yüksek kadın çalışma oranı, yüzde 37,4 ile Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane bölgesinde, en düşük kadın çalışma oranı yüzde 18,2 ile Mardin, Batman, Şırnak, Siirt bölgesinde oldu. Erkeklerin çalışma oranı da bölgelere göre değişti. En yüksek erkek çalışma oranı, yüzde 72,8 ile Tekirdağ, Edirne, Kırklareli bölgesinde, en düşük erkek çalışma oranı yüzde 50,8 ile Mardin, Batman, Şırnak, Siirt bölgesinde oldu. Kadınların yüzde 16,1’i yarı zamanlı çalıştı.
YARI ZAMANLI ÇALIŞANLARIN ORANI YÜZDE 9,8
2022 yılında yarı zamanlı çalışanların istihdam içindeki payı yüzde 9,8 olarak belirlendi. Hanehalkı İşgücü Araştırması verilerine göre, bu pay kadınlarda yüzde 16,1 iken erkeklerde yüzde 6,7 idi. Hanesinde 3 yaşın altında çocuğu bulunan 25-49 yaş arası kadınların istihdam edilme oranı yüzde 28,0 seviyesinde kaldı. Aynı yaş grubundaki ve hanesinde 3 yaşın altında çocuğu olan bireylerin genel istihdam oranı ise 2014 yılında yüzde 59,8 iken 2022 yılında yüzde 60,5’e yükseldi. Bu oran erkekler için yüzde 90,5, kadınlar için ise yüzde 28,0 olarak hesaplandı.
2022 yılı itibarıyla şirketlerdeki üst ve orta düzey yöneticilerin yüzde 19,6’sı kadındı. Hanehalkı İşgücü Araştırması’na göre, bu oran 2012 yılında yüzde 14,4 idi. Kadınların Ar-Ge personeli içindeki payı ise yüzde 34,1 seviyesindeydi. Ar-Ge faaliyetlerine ayrılan sürenin çalışma süresine oranı olarak hesaplanan Tam Zaman Eşdeğeri (TZE), 0 ile 1 arasında bir değer alır ve Ar-Ge personelinin uluslararası karşılaştırılmasında kullanılır.
