İTO Başkanı Şekib Avdagiç basın toplantısında gündemi değerlendirdi
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, basın mensuplarıyla bir araya gelerek iş dünyasının öncelikli konularına ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Avdagiç, açıklamalarında dış ticaret açığı, ithalat hedefi, kredi erişimi, havacılık ve Togg gibi başlıklara odaklandı.
Dış ticaret açığı ve 2026 için "ithalat hedefi" önerisi
Avdagiç, mal ihracatındaki açığın 85-90 milyar dolar mertebesinde olmasını beklediklerini belirterek, Türkiye'nin uzun süredir devam eden dış ticaret açığı sorununa dikkat çekti. Avdagiç, "Dış ticaret açığını küçültmek zorundayız, büyütme lüksümüz yok" ifadelerini kullandı.
Avdagiç, sadece ihracat hedefleriyle gerçekçi bir resim çizilemeyeceğini vurgulayarak, "2026'ya geçerken Türkiye olarak ithalat hedefi de koymalıyız" dedi. İhracat ve ithalat artışlarının mutlak değerler açısından dengelenmesine ilişkin örnek vererek, "Bizim ihracatımız, ithalatımızın 85 milyar dolar altında olduğu için ihracatımızı yüzde 10, ithalatımızı da yüzde 7 artırdığımız zaman mutlak değeri olarak ikisi de aynı artıyor" değerlendirmesinde bulundu.
Hizmet ihracatının mal dış ticareti açığının bir kısmını kapattığını ve Cumhurbaşkanı'nın 3 Ocak'ta verdiği hedeflerin trend sürdüğü takdirde ulaşılabilir olduğunu söyledi: "Buradaki trende göre, olağanüstü dış konjoktürel bir durum olmazsa bu hedefe ulaşacağız."
Sanayi tedarikinde yerli üretim vurgusu
İthal edilen ürünlerin bir kısmının yurt içinde üretilmesi gerektiğini belirten Avdagiç, plastik sektörü örneğini verdi: "Türkiye plastik sektöründe senelerdir plastik ham maddesi konusunda bir yatırım yapamadı... Türkiye'nin toplam plastik ham madde ihtiyacının yurt içindeki tedariki yüzde 15'in altına düştü." Bu alanda yerli üretimi artırma yaklaşımını önceleyen politikalar gerektiğini söyledi.
Krediye erişim, maliyetten daha öncelikli
Avdagiç, İstanbul iş dünyasının enflasyonun düşürülmesi konusunda hemfikir olduğunu ancak piyasa yansımalarının beklentilere uygun olmasını talep ettiklerini belirtti. Özellikle KOBİ'lerin kredi tahsislerinde kısıtlamaların dışında bırakılmasını önceliklendirdiğini ifade etti: "Krediye ulaşma konusu, şu anda kredi maliyetinden de daha önemli bir konu."
Merkez Bankası referans faizi ile ticari kredi faizi arasındaki makasa değinen Avdagiç, bankaların TL mevduat zorunluluğu nedeniyle mevduat toplarken maliyetlerinin yükseldiğini aktardı ve piyasadaki düzenlemelerin sert uygulanmasının sisteme daralma getirdiğini söyledi. Ayrıca mevduat faiz oranlarına ilişkin örneklendirerek piyasa dengesinin gözden geçirilmesi gerektiğini vurguladı: "Siz şu anda hala yüzde 47-48 ile mevduat topluyorsanız, bunu kaçla satacaksınız?"
İhracat tedarik zincirleri ve katma değer
Anuga Gıda Fuarı'ndaki görüşmeye referansla, büyük bir bakliyat ihracatçısının artık üretiminin önemli kısmını yurt dışından tedarik edip Türkiye'de işleyerek gerçekleştirdiğini aktaran Avdagiç, bunun katma değer yaratsa da döviz bazında Türkiye'yi daha pahalı hale getirebileceğini belirtti: "Dengeyi kaybetmememiz gerekiyor."
Turizm fiyatlaması
Avdagiç, İstanbul otel fiyatlarının Avrupa ölçeğine göre hâlâ ucuz olduğunu belirtti: "Avrupa'da bir kasabadaki 3 yıldızlı otel fiyatına İstanbul'da 5 yıldızlı otelde kalabilirsiniz. Otel fiyatlarında hâlâ bir toparlanma olmadı."
THY, filo planlaması ve Boeing
Türk Hava Yolları'nın Boeing ile süregelen alım ilişkisine değinen Avdagiç, THY'nin 2033'e kadar filosunu 813 uçağa çıkarma planlaması doğrultusunda Boeing'den alım yapmasının doğal olduğunu söyledi. Filoyu büyütme ve yenileme ihtiyacını; yakıt tasarrufu, yolcu memnuniyeti ve bakım ile işletme maliyetlerindeki düşüş gerekçeleriyle açıkladı.
Havacılık tedarikinde kapasite ve sertifikasyon ihtiyacı
Boeing ve Airbus'ın tedarik tercihlerinde sertifikasyon ve ölçek kriterlerinin etkili olduğunu aktaran Avdagiç, TUSAŞ dahil Türkiye'den tedarik yapan firmalar bulunduğunu, ancak bu sayının artırılması gerektiğini belirtti: "Biraz öz eleştiri yapmamız lazım. Bizim bu alanda yetkin firma sayımızı artırmamız gerekiyor."
LNG anlaşması ve ABD ile ticari denge
ABD ile yapılan LNG alım anlaşmasını değerlendirirken Avdagiç, bu adımı enerji tedarik kaynaklarını çeşitlendirme çabası olarak nitelendirdi ve bunu bir denge kozuna dönüş olarak gördüğünü söyledi: "Biz bunu 'replace' ediyoruz, yani yerine koyuyoruz... Ben pozitif gözle bakıyorum." Ayrıca Amerikan makamlarının uyguladığı vergiler nedeniyle daha avantajlı statü elde etme fırsatına işaret etti ve Ticaret Bakanlığı'nın konuyla çalıştığını belirtti. Avdagiç, (Donald) Trump ile ilgili değerlendirmede de ticaret dengesi odaklı vergilendirme uygulamalarına dikkat çekti.
Togg'a Almanya'da ilgi
Son dönemde Almanya'ya yaptığı ziyaretlere değinen Avdagiç, Togg'un Almanya'da güçlü bir imaj oluşturduğunu ve beklentinin öngörülenden yüksek olduğunu aktardı: "Togg, Almanya'da herkesin öngördüğünün ötesinde büyük bir heyecanla bekleniyor." Avdagiç, Togg'un aldığı 5 yıldızın objektif bir kriter olduğunu ve araçla ilgili pozitif algının yaygın olduğunu söyledi.
Öne çıkan tespit: Avdagiç, 2026'ya hazırlanırken sadece ihracat hedefleriyle yetinilmeyip, ithalat hedeflerinin de konularak dış ticaret açığının küçültülmesi gerektiğini vurguladı.
