İran ile İsrail arasında artan çatışmalar, Orta Doğu'daki lojistik altyapıyı ve küresel tedarik zincirlerini derinden etkiliyor. Özellikle deniz taşımacılığında ve kara yolu ulaşımında meydana gelen güvenlik riskleri, ticari mal akışında aksamalar ve maliyet artışlarına yol açtı.
Stratejik güzergahlar olan Hürmüz Boğazı, Kızıldeniz ve Akdeniz üzerindeki gerginlik, uluslararası taşımacılık şirketlerini alternatif rotalara yönelmeye zorluyor. Sigorta şirketlerinin risk primlerini artırması, navlun fiyatlarının yükselmesine neden olurken, konteyner taşımacılığında yaşanan gecikmeler, başta gıda, enerji, elektronik ve ilaç sektörü olmak üzere birçok alanı etkiliyor.
Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Ali Arı, bu durumun bölgesel ve küresel tedarik zincirlerinde domino etkisi yaratabileceğini ifade etti. Arı, "Bölgedeki çatışmalar, küresel ticaretin diğer alanlarında da lojistik aksamalar yaratabiliyor. Geçmiş deneyimler, bölge ülkelerinin bu tür şoklara hazırlıklarının kısıtlı olduğunu gösteriyor." dedi.
Bölgedeki ülkelerin, güvenlik sorunları nedeniyle alternatif ticaret koridorları geliştirmeye çalıştığını aktaran Arı, Suudi Arabistan'ın Basra Körfezi'ni Kızıldeniz'e bağlayacak demiryolu projesi, Kuveyt'in Umman'a bağlantı anlaşması ve Türkiye'nin Irak'la işbirliği içerisinde yürüttüğü petrol boru hattı projesine dikkat çekti.
Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) Yönetim Kurulu Başkanı Bilgehan Engin, İsrail-İran geriliminin bölge ve dünya ekonomisi üzerinde zincirleme etkileri olduğunu belirtti. Engin, "Çatışmalar, enerji altyapısına sahip olan ülkeleri derinden etkiliyor." diyerek mevcut belirsizliklerin, bazı ürünlerde stoklama ve panik alımlara yol açtığını dile getirdi.
Hürmüz Boğazı'nın dünya petrolünün %20'sinin geçiş yaptığı kritik bir rota olduğunu vurgulayan Engin, "İran'ın Hürmüz Boğazı'nı mayınlaması ve saldırılar yapılması durumunda, petrol fiyatlarında ani yükseliş ve küresel arz zincirlerinde bozulma yaşanabilir." ifadelerini kullandı.
