İran, Çin ve Rusya'dan BMGK'ya: Avrupa'nın 'snapback' girişimi hukuken geçersiz
Üç ülke, E3'ün BM yaptırımlarını yeniden yürürlüğe koyma girişimini yanıltıcı ve hukuken dayanıksız buldu
İran, Rusya ve Çin ortak bir mektup ile Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne (BMGK) başvurarak, 2015 nükleer anlaşmasının Avrupa tarafları İngiltere, Fransa ve Almanya'nın (E3) İran'a yönelik BM yaptırımlarını otomatik olarak yeniden yürürlüğe koyma yani "snapback" mekanizmasını işletme kararını hukuken geçersiz ve "mantıksız" olarak nitelendirdi.
Mektupta, E3'ün BMGK'ya 28 Ağustos'ta sunduğu iddiaların, 2015 anlaşmasını destekleyen 2231 sayılı BMGK kararının uygulanmasındaki aksaklıkların temel nedenleri hakkında yanıltıcı bilgiler içerdiği belirtildi. Ortak mektup, uygulama sorunlarının esas nedeninin ABD'nin anlaşmadan tek taraflı çekilmesi olduğunu vurguladı ve E3 ile Avrupa Birliği'nin (AB) ABD'nin tek taraflı yaptırımlarına uyma tutumunu hatırlattı.
Mektupta ileri sürülen temel argüman şudur: Avrupa ülkelerinin ABD ile birlikte anlaşmayı ihlal etmesi nedeniyle, E3'ün söz konusu mekanizmayı işletme hakkı bulunmamaktadır; bu nedenle E3'ün iddiaları hukuken geçersiz ve mantıksızdır. Üç ülke, BMGK üyelerine E3'ün snapback mekanizmasını harekete geçirme iddialarını reddetme ve uluslararası hukuk ile çok taraflı diplomasiyi koruma taahhütlerini yeniden teyit etme çağrısında bulundu: "BMGK üyelerine Fransa, İngiltere ve Almanya'nın snapback mekanizmasını harekete geçirme konusundaki iddialarını reddetme ve uluslararası hukuk ve çok taraflı diplomasi konusundaki taahhütlerini tekrar teyit etmeleri için güçlü şekilde çağrıda bulunuyoruz."
İngiltere, Fransa ve Almanya daha önce, ABD'nin anlaşmadan tek taraflı çekilmesinin ardından, anlaşmada yer verilen ve İran'ın anlaşmayı ihlal ettiği iddiasıyla BM yaptırımlarını yeniden getirme imkanı sağlayan "snapback" mekanizmasını işletme kararı almıştı. Buna karşılık, İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, Avrupalı tarafların "anlaşmanın temellerini ihlal ettikleri" ve "anlaşmadaki katılımcı rollerini kaybettikleri" gerekçesiyle mekanizmayı harekete geçirebilecek hukuki bir dayanağa sahip olmadıklarını ifade etti.
Ortak mektup ve İranlı yetkililerin açıklamaları, BMGK içinde E3'ün girişimine karşı diplomatik karşıtlığın sürdüğünü ve çok taraflı mekanizmaların uygulanması konusundaki hukuki tartışmanın uluslararası gündemde belirleyici olmaya devam ettiğini gösteriyor.
