Hamas'ın değerlendirmesi
Hamas Siyasi Büro Üyesi Harun Nasıreddin, İsrailli aşırılık yanlısı grupların Sukot (Çardaklar) Bayramı bahanesiyle işgal altındaki Doğu Kudüs'te bulunan Mescid-i Aksa'ya baskın düzenlenmesi çağrılarını "din savaşını tırmandırma ve Yahudileştirme projesini kalıcı hale getirme çabası" olarak nitelendirdi.
Nasıreddin, yaptığı yazılı açıklamada bu çağrıların "Filistin topraklarını gasbeden İsraillilerin, Mescid-i Aksa'ya ve Kudüs'e karşı beslediği aşırılık, kin ve hilenin boyutunu ortaya koyduğunu" ve Aksa'ya baskınların koruyucusu olan aşırı sağcı İsrail hükümetinin küstahlığını yansıttığını belirtti.
Tepkiler ve çağrılar
Mescid-i Aksa'da tamamıyla Müslümanların hak sahibi olduğunu vurgulayan Nasıreddin, herhangi bir girişimin Aksa'nın özelliklerini değiştirme veya yok etme amacına ulaşamayacağını savundu. Ayrıca bu politikaların ve saldırıların yol açabileceği toplumsal öfkeden ve Filistin direnişinin mücadelesinden İsrail'in sorumlu olduğunu ifade etti.
Nasıreddin, Filistinlilere Mescid-i Aksa'yı savunmak ve İsrail'in kutsal mekanlara yönelik girişimlerini reddetmek üzere Aksa'da geniş çaplı seferberlik ve nöbet çağrısında bulundu.
Sukot Bayramı ve baskın eğilimi
Sukot (Çardaklar) Bayramı bu yıl 6 Ekim tarihinde başlıyor ve bir hafta sürüyor. Yahudilerin dini takvimindeki üç büyük bayramın sonuncusu olarak kabul edilen Sukot döneminde, fanatik grupların Mescid-i Aksa'ya düzenlediği baskınların yoğunlaştığı gözlemleniyor.
İsrailli aşırılık yanlısı gruplar, Sukot bahane edilerek Aksa'ya kapsamlı baskınlar düzenlenmesi çağrısında bulunmuştu; bu çağrılar Hamas tarafından mevcut gerginliği tırmandırma riski olarak değerlendirildi.
Mescid-i Aksa'nın hukuki statüsü ve uygulamalar
Mescid-i Aksa, İsrail ile Ürdün arasında 26 Ekim 1994'te imzalanan barış antlaşmasına göre Ürdün Vakıflar, İslami İşler ve Mukaddesat Bakanlığı'na bağlı Kudüs İslami Vakıflar İdaresinin himayesinde bulunuyor. Kudüs İslami Vakıflar İdaresi, izinsiz girişleri "Müslümanların egemenliğinin ihlali" olarak tanımlıyor.
Öte yandan İsrail, 2003'ten bu yana İdare izni olmadan polis eşliğinde bazı kişilere Aksa'ya giriş izni verildiğini belirtiyor. Ayrıca Mescid-i Aksa Külliyesi altında "Süleyman Mabedi kalıntılarının bulunduğu" iddiasıyla yapılan kazı çalışmaları sıkça gündeme geliyor; İsrail yönetimi ise tarihi statükonun korunduğunu savunuyor.
Dini ritüeller ve içtihadi görüş ayrılıkları
İsrail polisi korumasında Aksa'ya düzenlenen baskınlarda bazı ziyaretçilerin dua etmesi ve dini ritüelleri yerine getirmesi sıkça görüntüleniyor. Buna karşın İsrail içinde Ultra Ortodoks Yahudi din adamlarının çoğunluğu, Yahudilerin Mescid-i Aksa'ya girmesinin dinen yasak olduğunu vurguluyor, bu da farklı dini ve siyasal aktörler arasında görüş ayrılığına işaret ediyor.
Değerlendirme
Hamas'ın açıklaması, bölgedeki dini hassasiyetlerin siyasi gerilimle nasıl iç içe geçtiğini gösteriyor. Bu tür çağrıların artması, hem yerel toplumsal öfkeyi hem de Filistin direnişinin tepkisini tetikleyebilir; Nasıreddin'in mesajı, bu olası sonuçlardan İsrail'in sorumlu tutulacağı yönünde net bir uyarı içeriyor.
