E3 ülkeleri, snapback sürecinin tamamlanmasıyla yaptırımların yeniden yürürlüğe girmesini karşıladı
Fransa, Almanya ve İngiltere dışişleri bakanları ortak açıklama yaparak, İran'ın nükleer taahhütlerini ihlal ettiği gerekçesiyle başlatılan Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarının yeniden yürürlüğe girmesini memnuniyetle karşıladıklarını bildirdi. Açıklamada sürecin 28 Ağustos'ta başlatıldığı ve bugün itibarıyla yaptırımların devreye alındığı belirtildi.
E3'ün ortak açıklamasında öne çıkanlar
Ortak bildiride, Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot, İngiltere Dışişleri Bakanı Yvette Cooper ve Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul imzası yer aldı. Açıklamada, E3 ülkelerinin İran'ın asla nükleer silah edinmemesi veya geliştirmemesi hedefini paylaşmaya devam ettiği vurgulandı ve İran ile taraf devletlere söz konusu kararlara uyma çağrısı yapıldı.
Açıklamada ayrıca, BMGK 2231 sayılı kararında öngörülen snapback prosedürünün tamamlanmasının ardından Konseyin 1969, 1737, 1747, 1803, 1835, 1929 sayılı kararlarının yeniden yürürlüğe girmesinin memnuniyetle karşılandığı kaydedildi. E3 ülkeleri, İran’ın taahhütlerini defalarca ihlal etmesi nedeniyle snapback prosedürünü başlatmaktan başka seçeneği kalmadığını ifade etti.
Snapback sürecinin işleyişi
İngiltere, Fransa ve Almanya, 28 Ağustos'ta snapback mekanizmasını işletme kararı almıştı. Süreç, eğer son dakika bir anlaşma sağlanmaz veya süre uzatılmazsa, 28 Eylül gece yarısı sona erecek ve yaptırımlar otomatik olarak yeniden yürürlüğe girecekti. BM Güvenlik Konseyi'nde sürecin uzatılmasını öngören karar tasarısı son olarak dün kabul edilmedi.
2015 nükleer anlaşması ve snapback maddesinin kapsamı
14 Temmuz 2015'te imzalanan Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) kapsamında İran, uranyum zenginleştirme faaliyetlerini sınırlandırmayı ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile tam işbirliği yapmayı kabul etmişti. Anlaşmanın BM Güvenlik Konseyi onayı ile 16 Ocak 2016'da yürürlüğe girmesi sonucu İran'a uygulanan BM ve AB yaptırımları kaldırıldı; anlaşmaya eklenen snapback maddesi ise İran'ın sözleşmeye uymaması halinde tüm yaptırımların yeniden uygulanmasına imkan tanıyor.
Sonuç olarak, E3 ülkeleri snapback sürecinin tamamlanmasını İran'ın nükleer taahhütlerine uyulması yönünde bir adım olarak değerlendirdi ve ilgili tarafları bu kararlara riayet etmeye çağırdı.
