DTÖ, Çin'in ÖLM ayrıcalıklarından vazgeçme kararını karşıladı
Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Genel Direktörü Ngozi Okonjo-Iweala, Çin'in örgütte kendisini tanımladığı "gelişmekte olan ülke" statüsünün sağladığı "özel ve farklılaşan muamele" (ÖLM) ayrıcalıklarını kullanmayacağını açıklamasını memnuniyetle karşıladığını bildirdi.
Okonjo-Iweala'nın değerlendirmesi
Okonjo-Iweala, Pekin'in kararının DTÖ için çok önemli bir an olduğunu vurguladı. Kararın, örgütün reformuna güçlü bir destek sinyali gönderdiğini ve "örgütün tüm üyeleri için daha eşit şartlar oluşturulmasına yardımcı olacağını" belirtti. Ayrıca, "Bu adım, tartışmaları şüphesiz canlandıracak ve 21. yüzyıl için daha çevik ve etkili bir organizasyon oluşturma yolunda ilerlememize yardımcı olacak." değerlendirmesinde bulundu.
Çin'in açıklaması
Çin Başbakanı Li Çiang, 80. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu görüşmeleri marjında düzenlenen "Küresel Kalkınma Girişimi" toplantısında, "Çin, sorumlu bir büyük gelişmekte olan ülke olarak, halihazırdaki ve gelecekteki DTÖ müzakerelerinde özel ve farklılaşan muamele ayrıcalıklarını kullanmayacak." şeklinde açıklama yaptı. Li, ayrıca DTÖ'nün en az gelişmiş ülkelerin küresel ticaret sistemine entegrasyonuna destek için başlatılan "Çin Programı"na mali kaynak sağlamayı sürdüreceğini bildirdi.
ÖLM hakları ve uygulama biçimi
DTÖ anlaşmalarının gelişmekte olan ülkelere tanıdığı özel ve farklılaşan muamele hakkı, üyelere sözleşmeleri ve yükümlülükleri daha uzun sürede uygulama, ticari çıkarlarını koruma ve fırsatlar yaratma, örgütün çalışmalarını yürütmek, uyuşmazlıkları çözmek ve teknik standartlar için gerekli altyapıyı oluşturma gibi ayrıcalıkları içeriyor. ÖLM kuralları ayrıca gelişmekte olan ülkelere sanayisini korumak amacıyla daha yüksek gümrük tarifeleri veya sübvansiyonlar kullanma konusunda esneklik tanıyor.
Uluslararası yankılar ve DTÖ reformu tartışmaları
Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olan Çin, kendisini gelişmekte olan ülke olarak tanımlayarak ÖLM avantajlarından yararlanma hakkı elde ediyordu. ABD Kararın ayrıca Çin'in geleneksel olarak temsil ettiğini gördüğü Küresel Güney'e bir sinyal olarak değerlendirildiği belirtildi. Açıklama, ABD ile Çin arasındaki ticaret gerilimlerinin ardından geldi ve DTÖ'nün değişen küresel koşullara uyum sağlama gerekliliğine ilişkin reform çağrılarını yeniden gündeme taşıdı. Okonjo-Iweala, örgütün geçmişte özellikle ABD Başkanı Donald Trump'ın gümrük vergileri döneminde yaşadığı zorlukların ardından, DTÖ'yü canlandırmak için kapsamlı reformları değerlendirdiğini de ifade etti.
