Ayvalık Ticaret Odası Başkanı Ali Uçar: Zeytinyağında lisanslı depoculuk hayata geçmeli
Ayvalık Ticaret Odası Başkanı Ali Uçar, Ankara'da düzenlenen TOBB Müşterek Konsey Toplantısı'nda zeytinyağı sektöründeki üretim, ihracat ve piyasa sorunlarına ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Toplantıya Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, bakan yardımcıları ve TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu katıldı.
Uçar, Türkiye'nin kişi başı zeytinyağı tüketiminin 2 kilogram ile İspanya, Yunanistan ve İtalya gibi rakip üretici ülkelere göre geride olduğunu belirterek, artan rekolteye rağmen iç tüketimin aynı oranda artmadığını, uygun saklama koşullarının yetersizliğinin stoklarda kalan yağların bozulmasına ve değer kaybına yol açtığını vurguladı. Bu nedenle ihracatın canlandırılması gerektiğini ifade etti.
Uçar, 2022/23, 2023/24 ve 2024/25 sezonlarına ilişkin üretim ve ihracat verilerini şu şekilde açıkladı: 2022/23 sezonunda 421 bin ton üretimden 135 bin ton ihracatla 765 milyon dolar; 2023/24 sezonunda 185 bin ton üretimden 75 bin ton ihracatla 505 milyon dolar; 2024/25 sezonunda 475 bin ton üretimden 55 bin ton ihracatla 252 milyon dolar elde edildiğini belirtti. Açıklanan verilere göre kur, uygulama ve artan maliyetler nedeniyle yılda yaklaşık 250 milyon dolar kayıp yaşandığını söyledi. Bu yılki rekoltenin ise 310 bin ton olarak açıklandığını kaydetti.
Son 20 yılda devlet destekleriyle Türkiye'deki zeytin ağacı sayısının 200 milyonu aştığını, önümüzdeki dönemde hedefin 300 milyon ağaç olduğunu hatırlatan Uçar, Balıkesir ilinin yıllara göre 3. ve 4. sırada yer aldığını; üretimin %95'inin Edremit Körfezi (Ayvalık, Gömeç, Burhaniye, Edremit, Havran) bölgesinde yapıldığını, bölgede yaklaşık 350 zeytinyağı işletmesi bulunduğunu söyledi. Türkiye'nin dünya üretiminde güçlü bir konumda olmasına rağmen ihracattaki sorunların sektörü hedeflerinden geri bıraktığını ifade etti.
Uçar'ın önerileri
Lisanslı depoculuk: "Zeytinyağında lisanslı depoculuk hayata geçmeli" çağrısını yapan Uçar, lisanslı depoculuk sisteminin desteklenmesini ve bir an önce uygulanmasını önerdi.
İhracat düzenlemeleri: İhracat kotası, kısıtlama veya fon uygulamalarının ihracatçıyı yurt dışı piyasalarda zor duruma düşürebileceği uyarısını yaparak, yıllık dökme ihracat üst sınırının rekolte ve iç tüketime bağlı olarak sezon başında belirlenmesini talep etti.
Ambalajlı üretim teşvikleri: Ambalajlı ürün ihracatının artırılması gerektiğini belirten Uçar, toptan dökme ihracat yapan firmalara ambalajlı ürün destek miktarı tanımlanmasını, ambalajlı ihracata kilogram başına devlet desteği verilmesini ve coğrafi işaretli ambalajlı zeytinyağlarının desteklenmesini önerdi. Mevcut ambalajlı ihracat oranının yaklaşık %30 olduğunu vurguladı.
Destek ve finansman: Zeytin-zeytinyağı ile ilgili verilen desteklerin piyasa şartlarına göre değişken olması gerektiğini, hedef piyasa tespiti, fuar, tanıtım, reklam ve yarışma katılımları ile markalaşma çalışmaları için desteklerin artırılmasını, yurt dışında markalaşma ve şirketleşme çalışmalarının desteklenmesini talep etti. Ayrıca kooperatif ve KOBİ'lere yönelik düşük faizli ihracat kredileri sağlanmasını önerdi.
Program ve kaynak tahsisi: Turquality ve UR-GE gibi programlarda zeytinyağı özelinde yeni kaynak tahsis edilmesi gerektiğini belirtti.
Gümrük Birliği konusu: Gümrük Birliği Anlaşması çerçevesinde AB tarafından ülkemize tanınan gümrük vergisiz zeytinyağı ihracatının yıllık 100 ton düzeyinden, ülkemiz rakiplerinde ilk sırada yer alan Tunus’un kotasına çıkarılması için çalışmalar yapılmasını istedi.
Piyasa denetimi ve izlenebilirlik: İç piyasada taklit, tağşiş ve sahteciliğe karşı etkin mücadelenin sağlanması için sistemde değişiklik yapılmasını öneren Uçar, ürünlerin tarladan sofraya izlenebilirliğini sağlamak üzere Ürün Doğrulama ve Takip Sistemi (ÜDTS) yazılımının güncellenip uygulanmasını ve etiket yönetmeliğinin değiştirilerek duyusal analiz sonuçlarının ambalaj üzerinde yer almasının sağlanmasını talep etti.
Uçar, özetle, uygun saklama, lisanslı depoculuk, ambalajlı ihracat destekleri ve izlenebilirlik önlemleriyle hem iç tüketimin artırılabileceğini hem de ihracatta kayıpların azaltılacağını vurguladı.
AYVALIK TİCARET ODASI BAŞKANI ALİ UÇAR, ZEYTİNYAĞINDA LİSANSLI DEPOCULUĞUN HAYATA GEÇMESİ GEREKTİĞİNİ SÖYLEDİ.
