Yeni yaptırımların hedefi ve takvimi
ABD yönetimi ve Avrupa Birliği (AB) ülkeleri, Rusya'ya yönelik yeni yaptırımları değerlendirirken, uzmanlar önlemlerin enerji piyasalarına sınırlı yansıyacağını belirtiyor. ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, 2 Eylül'de Rusya'ya ek yaptırımlar üzerinde değerlendirmeler yaptıklarını açıkladı. AB üyesi 26 ülke ise 29 Ağustos'ta yayımladıkları ortak açıklamada, 19. yaptırım paketinin çalışmalarının hızlandırıldığını duyurdu.
AB Konseyi Başkanı Antonio Costa, 5 Eylül'de Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile düzenlediği basın toplantısında, Rusya'ya baskının artırılması gerektiğini belirterek, AB heyetinin bu kapsamda Washington'a gideceğini açıkladı. Uzmanlar, yeni yaptırımların Kremlin üzerinde ekonomik baskı kurmayı ve savaş kapasitesini sınırlamayı hedeflediğini, ancak enerjiye ilişkin önlemlerin sınırlı olacağını kaydediyor.
AB'nin 19. paketinde enerji vurgusu sınırlı olacak
Energy Aspects Jeopolitik Araştırmalar Bölümü Başkanı Richard Bronze, AA muhabirine değerlendirmesinde, 'AB'nin 19. yaptırım paketinde nelerin yer alacağı henüz net değil, ancak ilk raporlar, önlemlerin yalnızca sınırlı kısmının enerji piyasalarına odaklanacağını gösteriyor' dedi. Bronze, AB'nin 19. yaptırım paketinin eylül-ekim döneminde tamamlanabileceğini ve 18. paketin bazı maddelerinin hâlihazırda uygulanma aşamasında olduğunu vurguladı.
Bronze'un aktardığı önemli tarihler arasında, Rus petrolü için belirlenen tavan fiyatı uygulamasının 3 Eylül'de yürürlüğe girmesi ve üçüncü ülkelerde Rus ham petrolünden üretilen ürünlerin ithalat yasağının 21 Ocak 2026'dan itibaren geçerli olması yer alıyor.
Yaptırımların enerji piyasalarına etkisi ve Moskova'nın tepkisi
Bronze, Batı yaptırımlarının enerji piyasalarını şekillendirdiğini ancak 'Batı yaptırımları, Kremlin'in savaş girişimlerini zayıflatmayı başaramadı' değerlendirmesinde bulundu. Avrupa'nın gaz alımını azaltması sonucunda Rusya'nın boru hattı ile ihracatının düştüğünü, Moskova'nın ham petrol ve ürünlerini alternatif pazarlara yönlendirdiğini ve satıcıların yüksek nakliye maliyetlerini indirimlerle telafi ettiğini belirtti.
Bronze, yaptırımların Rus petrolünü küresel pazardan kayda değer miktarda çıkaramadığını, bunun başlıca nedeninin ise ABD yönetimlerinin yaptırımların çok sert uygulanması halinde petrol fiyatlarında ani bir sıçrama olmasından endişe duyması olduğunu ifade etti.
ABD'nin kısa vadeli yaklaşımı
Norveç'teki Oslo Üniversitesi'nde Doktora Sonrası Araştırma Görevlisi Francesco Sassi, ABD'nin kısa vadede Rus petrolüne yönelik yeni bir yaptırım uygulaması olasılığını düşük gördüğünü belirtti. Sassi, Washington'un Moskova ile doğrudan temas kurmayı hedeflediğini, Trump yönetiminin bazı alanlarda olası enerji işbirliklerini dahi değerlendirdiğini söyledi.
Sassi, ayrıca ABD ve AB'nin Rusya-Ukrayna Savaşı konusunda yaklaşım farklılıklarının giderek belirginleştiğini ve bu ayrışmanın Kremlin tarafından stratejik bir boşluk olarak istismar edilebileceğini, enerjinin bu alanlardan biri olduğunu vurguladı.
Genel değerlendirme
Analistlerin ortak görüşü, yeni yaptırımların Kremlin üzerinde ekonomik baskı yaratmayı amaçladığı ancak enerjiye yönelik önlemlerin sınırlı kalacağı ve kısa vadede küresel enerji piyasasında köklü bir değişim beklenmediği yönünde. Bu durum, yaptırımların hem içeriği hem de uygulanma biçimine bağlı olarak izlenmeye devam edecek.
