Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), çalışma hayatının en çok merak edilen konularından biri olan erken emeklilikle ilgili yeni düzenlemelerin onayandığını açıkladı.
Milyonlarca çalışanın rüyalarını süsleyen ve kamuoyunda "yıpranma payı" olarak bilinen Fiili Hizmet Süresi Zammı (FHSZ) düzenlemesi, baştan aşağı yenilendi. Mayıs 2025 itibarıyla resmen devreye giren yeni sistem, bazı meslek grupları için müjde olurken, birçok meslek için ise erken emeklilik kapısını tamamen kapattı. SGK'nın yayımladığı 98 sayfalık yeni meslek kodu listesi, 47, 48, 49, 50 ve 51 yaşlarında emekli olmayı bekleyenleri ilgilendiriyor.
YIPRANMA PAYI LİSTESİ AÇIKLANDI
Artık yıpranma payından faydalanmak için tehlikeli veya ağır bir iş kolunda faaliyet gösteren bir şirkette çalışmak yeterli olmayacak. Çalışanın, bizzat işin riskini taşıyan ve yıpratıcı unsurlarına fiilen maruz kalan görevde bulunması şartı da eklendi .
Bu radikal kararla birlikte, geçmişte ağır sanayi veya madencilik gibi sektörlerde çalışsalar dahi, riskle doğrudan teması olmayan destek personelleri kapsam dışına alındı. Örneğin, bir maden ocağının idari ofisinde çalışan bir muhasebeci veya yemekhanesindeki bir aşçı, artık bu haktan yararlanamayacak. SGK, bu kararın gerekçesini "riskin fiilen icra edilmemesi" olarak açıkladı.
Yeni düzenlemeyle FHSZ hakkını kaybeden ve büyük şok yaşayan bazı meslek grupları şunlar:
Belediye başkanları
Muhasebeciler ve mali danışmanlar
Uluslararası ticaret uzmanları
Spor kulübü yöneticileri
Barlarda çalışan personel
Balık toptancıları
Şirketlerdeki danışmanlar ve sekreterler
Aşçılar, çaycılar ve hizmetliler
Bekçiler (Emniyet ve TSK personeli hariç)
YIPRANMA PAYI HAKKI DEVAM EDEN MESLEKLER
SGK'nın bu adımı bir tasfiye olarak görülse de, düzenlemenin asıl amacı, hakkı gerçek sahiplerine teslim etmek. İşlerinin doğası gereği her gün fiziksel ve zihinsel olarak yıpranan, hayatlarını riske atan meslek grupları ise korunmaya devam ediyor. Bu meslekler, FHSZ uygulamasının temel felsefesine uygun olarak avantajlarını sürdürecek.
Yıpranma payı avantajıyla daha erken emekli olma hakkı devam eden başlıca meslekler şunlar:
Yer altı madenciliği: Sadece yer altında fiilen üretim ve kazı işlerinde çalışanlar.
Demir-Çelik Sanayii: Yüksek fırınlarda ve ağır metalürji süreçlerinde doğrudan görev alan işçiler.
Asit ve Cıva Üretimi: Kimyasal risklere doğrudan maruz kalan çalışanlar.
Sağlık Personeli: Doktor, hemşire, ebe, röntgen teknisyeni gibi insan sağlığıyla birebir ilgilenenler.
Güvenlik Güçleri: Emniyet, jandarma, sahil güvenlik ve Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) mensupları.
Basın Mensupları: Gazeteciler ve TRT çalışanları.
İtfaiye ve Yangın Söndürme Erleri: Canları pahasına görev yapan itfaiyeciler.
Ceza İnfaz Kurumu Personeli: Gardiyanlar ve diğer görevliler.
Türk Silahlı Kuvvetleri Personeli: Askeri personel.
EMEKLİLİKTE MESLEK KODLARI
Bu yeni sistemin sorunsuz işlemesi için SGK, kilit bir mekanizmayı devreye soktu: Meslek Kodu Denetimi. Nisan 2025 dönemi bildirgelerinin yapıldığı Mayıs ayından itibaren işverenlerin, çalışanlarını bildirirken kullandıkları meslek kodları çok daha sıkı bir şekilde denetlenecek. Eğer bir çalışanın meslek kodu, FHSZ kapsamında olmayan bir işi işaret ediyorsa, sistem bu bildirimi otomatik olarak reddedecek ve "hata" mesajı verecek
