Van YYÜ Böcek Araştırma Koleksiyonu, Van Gölü Havzası kelebek ve böceklerini arşivliyor
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van YYÜ) Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü bünyesindeki Böcek Araştırma Koleksiyonu, uluslararası müze standartlarında hazırlanan zengin faunasıyla binlerce kelebek ve böcek türünün bilimsel yöntemlerle korunup kayıt altına alınmasına ev sahipliği yapıyor. Koleksiyon, hem saha çalışmalarıyla elde edilen örnekleri arşivleyerek hem de araştırmacılara referans materyal sağlayarak bölgesel ve ulusal faunistik çalışmalara katkı veriyor.
Koleksiyonun kapsamı ve ekip
Uluslararası unvana sahip Yüzüncü Yıl Üniversitesi Böcek Araştırma Koleksiyonu, Türkiye’nin önemli bilimsel merkezlerinden biri olarak öne çıkıyor. Türkiye’de yaklaşık 27 yıldır kelebek ve böcek faunası üzerine araştırmalar yürüten Van YYÜ Fen Fakültesi Biyoloji Bölümünden Dr. Öğretim Üyesi Muhabbet Kemal Koçak ile Dr. Hanife Uçak merkezde titizlikle çalışmaları sürdürüyor. Koleksiyona giren örnekler türleri belirlendikten sonra özel yöntemlerle hazırlanarak uzun yıllar korunabilecek şekilde arşivleniyor.
Veriler, yayınlar ve tür sayıları
Dr. Öğretim Üyesi Muhabbet Kemal Koçak, çalışmanın bölgenin biyolojik çeşitliliğini ortaya koyma açısından önemine dikkat çekiyor. Koçak, "O dönem resmi kayıtlara ve çeşitli makalelere göre Van’da 500-600 tür böcek biliniyordu. Daha sonra yaptığımız saha araştırmalarıyla ilk etapta 2 bin türlük bir liste hazırlayıp yayımladık; kelebek, böcek, güve gibi tüm gruplar bu listenin içindeydi. Sonrasında 3 bin türün üzerinde ikinci bir liste daha oluşturduk (2018 yılı sonrasındaki bulgular bu sayıya dahil değildir. Sadece Van böcek faunasının tespiti çalışmaları 56 ayrı makalede yayınlanmıştır)." dedi ve beklentilerini şöyle özetledi: "Beklentimiz, yalnızca Van Gölü Havzası’nda 10 binin üzerinde böcek türünden bahsedebileceğimiz yönünde."
Habitat, beslenme ve tehditler
Koçak, Van Gölü Havzası’nın böcek çeşitliliği açısından son derece zengin olduğunu vurguluyor ve böceklerin çevresel değişimlere karşı hassas olduklarını belirtiyor. Koleksiyonda yer alan gözlemler ve saha verileri, popülasyonlardaki değişimlerin ekosistem sağlığı hakkında önemli göstergeler sunduğunu ortaya koyuyor. Koçak örnekleyerek şöyle diyor: "Örneğin 2000’li yılların başında Bahçesaray yolu üzerinde yol kenarlarında binlerce kelebek bir arada görülürdü; yüzlerce türü aynı anda gözlemlemek mümkündü. Şimdi yok. Bu, kelebeklerin tamamen yok olmasından değil; popülasyonların düşmesinden, iklim şartlarının değişmesinden ve yaşam alanlarının daralmasından kaynaklanıyor."
Van Gölü Havzası’nda kelebeklerin yüzde 90’ının dağ stebindeki bitkilerle beslendiğine dikkat çeken Koçak, bu bitkisel yapının tahribi halinde kelebeklerin yaşam döngüsünü sürdürecek ortamın yok olacağını, aşırı otlatma, taş ocakları ve tarıma açılma gibi etmenlerin geri dönülemez zararlar oluşturduğunu belirtiyor.
Koleksiyonun amacı ve katkısı
Van YYÜ Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Böcek Araştırma Koleksiyonu’nun temel amacı; Van Gölü Havzası başta olmak üzere Türkiye’nin farklı bölgelerinde yaşayan böcek ve kelebek türlerini bilimsel yöntemlerle toplayarak kayıt altına almak, bu türleri uzun yıllar korunabilir şekilde arşivlemek ve biyolojik çeşitliliği belgeleyerek gelecekte yapılacak ekolojik, taksonomik ve faunistik araştırmalara sağlam bir kaynak oluşturmaktır. Koleksiyon ayrıca araştırmacılar ile lisansüstü öğrenciler için referans niteliğinde materyal sağlayarak yeni tür keşifleri ve bölgesel fauna çalışmalarının ilerlemesine katkı sunmayı hedefliyor.
VAN YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ (VAN YYÜ) FEN FAKÜLTESİ BİYOLOJİ BÖLÜMÜ BÜNYESİNDE FAALİYET GÖSTEREN BÖCEK ARAŞTIRMA KOLEKSİYONU, ULUSLARARASI MÜZE STANDARTLARINDA HAZIRLANAN ZENGİN FAUNASIYLA BİNLERCE KELEBEK VE BÖCEK TÜRÜNÜN BİLİMSEL YÖNTEMLERLE KORUNUP KAYIT ALTINA ALINMASINA EV SAHİPLİĞİ YAPIYOR.
