Uluslararası Hukukçular Komisyonu, UAD Başkan Yardımcısı Julia Sebutinde hakkında soruşturma talep etti
Uluslararası Hukukçular Komisyonu (ICJ), Uluslararası Adalet Divanı (UAD) Başkan Yardımcısı Julia Sebutinde'nin açıklamalarının yargısal tarafsızlık ilkeleriyle bağdaşmadığını belirterek hakkında soruşturma açılmasını ve ilgili davadan uzaklaştırılmasını talep etti.
Başvuru ve muhatap
ICJ, UAD Başkanı Japon Yargıç Yuji Iwasawa'ya gönderdiği mektupta, Ugandalı Yargıç Julia Sebutinde hakkında soruşturma başlatılmasını ve Sebutinde'nin derhal Güney Afrika-İsrail davasından çıkarılmasını istedi.
Gerekçe: Konuşma ve aktarılan ifadeler
Cenevre merkezli sivil toplum örgütü ICJ, dünya çapından yargıç ve hukukçulardan oluştuğunu hatırlatarak, Sebutinde'nin 10 Ağustos'ta Kampala'daki Watoto Kilisesi'nde yaptığı konuşmanın "tarafsızlık eksikliğini veya tarafsızlık görünümünün yokluğunu" gösterdiğini kaydetti. Mektupta, Uganda Daily Monitor'ün 13 Ağustos tarihli haberinde aktarılan ifadelerde Sebutinde'nin şöyle dediği belirtildi: "Şu anda İsrail'e karşı yaklaşık 30 ülke var. Tanrı İsrail'in yanında durmam için bana güveniyor. Bütün dünya İsrail'e karşıydı, ülkem de dahil."
Hukuki dayanak ve olası etkiler
ICJ Genel Sekreteri Santiago Canton imzalı mektupta, bu açıklamaların doğrulanması hâlinde Sebutinde'nin UAD'deki rolünün devamının "Mahkeme'nin tarafsızlığına, uygunluğuna ve bütünlüğüne veya bunların algısına ciddi zarar vereceği" ifade edildi. Komisyon, durumun aynı zamanda Mahkeme'ye olan kamu güvenini zedeleyeceğini vurguladı.
Mektupta ayrıca BM Yargı Bağımsızlığı Temel İlkeleri'nin 2. maddesine atıfta bulunularak, "Yargı, önündeki konuları tarafsız şekilde, olgulara dayalı olarak ve yasaya uygun şekilde, herhangi bir uygunsuz etki olmadan karara bağlamalıdır." denildi ve Sebutinde'ye atfedilen sözlerin bu ilkeyle çeliştiği, kararlarının dini ve siyasi inançların etkisinde kalmış olabileceğine dair ciddi endişeler yarattığı kaydedildi. ICJ, bunun Mahkeme Statüsü'nün 20. maddesine de aykırı olduğunu belirtti.
İstenen tedbir
Mektubun sonunda ICJ, iddiaların soruşturulmasını ve doğrulanması durumunda BM Temel İlkeleri'nin 17-20. maddeleri uyarınca gerekli adımların atılarak Sebutinde'nin "derhal Güney Afrika-İsrail davasında daha fazla müdahil olmadan uzaklaştırılması" talebinde bulundu.
Arka plan
Haberde anıldığı üzere, Sebutinde 10 Ağustos'taki konuşmasında UAD kararlarına karşı çıktığını ve ülkesinin kendisini reddettiğini söyledi. Yargıç ayrıca Gazze krizini İncil'deki "Son Zamanlar"ın işareti olarak nitelendirmişti. Sebutinde, UAD'nin 26 Ocak 2024'te İsrail aleyhine verdiği altı geçici tedbir kararının tamamına karşı oy kullanmıştı; bu duruş, uluslararası hukuk çevrelerinde tartışma yaratmıştı.
