Yeni düzenleme Resmi Gazete'de yayımlandı
Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan "Türkiye-Malezya Serbest Ticaret Anlaşması Çerçevesindeki Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik", Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yapılan değişiklikler, anlaşma kapsamındaki eşyanın menşeinin tespitine ilişkin usul ve uygulamalara açıklık getiriyor.
Kapsam ve yetki
Düzenlemeye göre, ithalatçı ülke yetkili makamı, eşyanın tercihli tarife uygulamasına uygunluğunu kendi iç mevzuatı, düzenlemeleri veya idari uygulamalarıyla uyumlu olarak kontrol edebilecek. Bu çerçevede, ithalatçı ülke yetkili makamı, menşe ispat belgelerinin veya kanıt niteliğindeki diğer belgelerdeki bilgilerin doğruluğuna dair makul bir şüphe oluşması durumunda, ithalatçıdan bilgi talep edebilecek ve gerektiğinde ihracatçı veya üreticiden bilgi temini için ihracatçı ülke yetkili makamına yazılı talep gönderebilecek.
Kontrol işlemleri sırasında menşe ispat belgelerinin incelenmesi halinde, söz konusu eşya için fark ithalat vergileri teminata bağlanarak gümrük işlemleri tamamlanacak. İthalatçı ülke Gümrük İdaresi, eşyayı gerekli görülen idari tedbirlere tabi tutmak kaydıyla ithalatçıya teslim edebilecek.
İnceleme ve önleyici tedbirler
Kontrol işlemleri veya eldeki diğer bilgiler sonucunda düzenleme hükümlerinin ihlal edildiğinin anlaşılması halinde, Gümrük İdaresi veya Malezya'nın talebi üzerine inceleme başlatılabilecek ya da ihlalin belirlenmesine ve önlenmesine yönelik ivedi bir inceleme yapılabilecek. Bu süreç, menşe beyanlarının doğruluğunu teyit etmeye ve olası suiistimalleri engellemeye yöneliktir.
İthalatçıdan istenebilecek bilgi ve belgeler
İthalatın gerçekleştiği gümrük müdürlüğü, yükümlüden "Menşe Kuralları İthalatçı Bilgisi Formu"nun doldurulmasını talep edebilecek. İthalatçı veya yetkili kanuni temsilcisi, talep yazısının tarihinden itibaren 90 gün içinde formu doldurarak başvuran gümrük müdürlüğüne sunmakla yükümlü olacak. Yükümlüler, formla birlikte menşe statüsünü kanıtlayacağını düşündükleri ilave belgeleri de sunabilecek.
Gümrük müdürlüğü, formdaki bilgilerin ilgili gümrük beyannamesindeki bilgilerle uyumlu olup olmadığını ve ithal eşyasına tekabül edip etmediğini, diğer belgelerin kıyasen kontrolü ve gerektiğinde eşyanın muayenesi yoluyla tespit edecek. Formun süresi içinde sunulmaması halinde fark vergiler tahakkuk ettirilecek, teminat alınmışsa irat kaydedilecek ve ceza uygulanacak.
Gümrük müdürlüğünce yapılan tespit sonucunda eşyanın menşeinin doğru olduğunun belirlenmesi halinde, alınmış olan teminat iade edilecek. Menşe beyanının yanlış olduğunun tespit edilmesi halinde ise fark vergiler tahakkuk ettirilecek, teminat irat kaydedilecek ve ceza verilecek.
Menşe kontrolü ve ihracatçı ülke yetkili makamıyla işbirliği
Menşe belgelerinin kontrol talepleri, ihracatçı ülke yetkili makamına gönderilmek suretiyle yapılacak. İthalatçı ülke yetkili makamı, menşe ispat belgesi ve fatura ile gerektiğinde araştırma gerekçelerini de belirterek bu belgeleri ihracatçı ülkenin yetkili makamlarına iletecek. Menşe ispat belgesindeki bilgilerin doğruluğuna ilişkin şüphe uyandıran tüm belge ve bilgiler, kontrol talebine eklenerek gönderilecek.
İhracatçı ülke yetkili makamı, gönderilen belgelere dayanarak eşyanın menşe statüsünü teyit edip geri döndüğünde, yönetmelikle teminata bağlanan gümrük vergileri iade edilecek. Ancak ihracatçı ülke yetkili makamından 180 güne kadar yanıt alınamazsa ya da gelen yanıt, belgenin doğruluğunu veya ürünlerin gerçek menşeini tespit etmeye elverişli bilgi içermiyorsa, ithalatçı ülke yetkili makamı tercih tanınmasını istisnai haller dışında reddedecek.
Sonuç olarak, yürürlüğe giren düzenleme, Türkiye ile Malezya arasındaki tercihli tarife uygulamalarında menşe tespit süreçlerini netleştiriyor; ithalatçı ve ihracatçı ülke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve kontrol mekanizmalarını ayrıntılandırıyor.
