Türkiye Alzheimer Derneği 6 ilde akıllı takip cihazı desteğini ve eğitim programını başlattı
ŞADUMAN TÜRKAY
Projenin amacı ve kapsamı
Türkiye Alzheimer Derneği tarafından yürütülen 'Alzheimer Yakınları İçin Risk Yönetimi Eğitimi ve Akıllı Takip Cihazı Desteği' projesi kapsamında İstanbul, Bursa, Denizli, Adana, Kayseri ve Tunceli illerinde erken ve orta evrede kaybolma riski taşıyan hastaların yakınlarına yönelik eğitimler düzenleniyor ve takip cihazları temin ediliyor.
Projenin temel hedefi, hastaların kaybolma riskini azaltmak ve kaybolma durumunda hızlı müdahale sağlayabilecek teknolojik çözümlerle ailelere destek sunmak olarak tanımlanıyor.
Hastalık, evreleri ve riskler
İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Davranış Nörolojisi ve Hareket Bozuklukları Bilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Erdi Şahin, Dünya Alzheimer Günü dolayısıyla yaptığı açıklamada, Alzheimer hastalığının genellikle 65 yaş sonrası ortaya çıktığını ve beynin zamanla küçülmesiyle ilerlediğini belirtti. İlk belirtinin unutkanlık olduğunu vurgulayan Şahin, Türkiye'de şu an 700 bin Alzheimer hastası bulunduğunu söyledi.
Şahin, Alzheimer'ı erken, orta ve ileri olmak üzere üç evrede tanımladıklarını; erken evrenin son aşamaları ve orta evrede navigasyonel işlevlerde bozulma nedeniyle kaybolma gibi sorunların sıklaştığını aktardı. Bu nedenle hasta yakınlarına risk yönetimi konusunda eğitim verildiği belirtildi.
Takip cihazlarının önemi ve geçmiş uygulamalar
Şahin, geçmişte hastaların bulunmasını kolaylaştırmak için dövme yönteminin ve sonrasında telefon uygulamalarının kullanıldığını ancak telefonların sürekli yanında taşınmaması ve şarj sorunlarının bu yöntemlerin etkinliğini sınırladığını ifade etti. Bu nedenlerle son yıllarda takip cihazlarının daha fazla tercih edildiğini söyledi.
Dernek temsilcileri, söz konusu cihazların farklı telefon markalarına uyumlu modellerinin bulunduğunu, cihazların cüzdan, telefon arkası, bileklik veya kolye şeklinde taşınabileceğini ve kaybolma durumunda GPS ile konum takibi sağlandığını aktardı.
Dağıtım, eğitim ve iş birliği
Proje iki ana bileşenden oluşuyor: bilgilendirme eğitimleri ve takip cihazı desteği. Dernek, altı ilde yüz yüze toplantılar düzenleyerek hastalığın evreleri, kaybolma riskinin hangi evrede arttığı ve alınabilecek önlemler hakkında hasta yakınları ile bakım personeline eğitim verdi. Bu toplantıların ardından cihaz dağıtımları başladı; gidilemeyen illere cihazlar gönderildi ve bilgilendirici oturumlar çevrim içi olarak gerçekleştirildi.
Dr. Şahin, tüm hastalar için cihaz sağlanmasının mali ve lojistik açıdan zor olduğunu, bazı ailelerin cihazı kendi temin ettiğini ancak derneğin bilgi desteği vermeyi sürdürdüğünü belirtti. Ayrıca kaybolma durumlarında AFAD ve AKUT ile iş birliği içinde eğitimler verildiğini; çünkü Alzheimer hastalarının kaybolduklarında davranış biçimlerinin genel kaybolan kişilerden farklılık gösterebildiğini aktardı. Bu kişiler genellikle çok eski ve tanıdık mekanlara yönelme eğiliminde olabiliyor.
Kullanım bilgileri ve teknik avantajlar
Dernek yetkilileri, verilen cihazların boyut olarak küçük olduğunu ve dağıtımların hasta yakınlarının kullandığı telefona göre yapıldığını anlattı. Cihazın ilk kurulumunda yakının telefona bağlantı kurulması gerektiği, kurulum sonrası hastanın cihazı taşımasının yeterli olduğu ifade edildi. Yakınları akıllı telefonları üzerinden uygulamaya girerek cihazın konumunu tespit edebiliyor.
Bu cihazların şarj avantajı da öne çıkarıldı: Telefon pilinin bitmesi durumunda erişim sağlanamazken, verilen cihazların şarjı 1 yıl veya daha uzun süre dayanabildiği için daha uzun süreli takip imkânı sunuyor. Ayrıca bu cihazların eski GPS cihazlarına göre daha hassas konum bilgisi verdiği belirtildi.
Gelecek hedefleri
Dernek, şubelerinin olmadığı illerde de bilgilendirme toplantıları düzenlemeyi ve hedef olarak Türkiye genelindeki 81 ile ulaşmayı hedeflediğini açıkladı. Proje kapsamında sağlanan eğitim ve cihaz desteğiyle hasta kaybolma vakalarının azaltılması ve bulunma süreçlerinin hızlanması amaçlanıyor.
