Türkiye'nin LNG tedarikindeki yeni anlaşmalar enerji merkezi stratejisini güçlendiriyor
Türkiye, doğal gaz arz güvenliğini pekiştirmek ve bölgesel enerji merkezi hedefini ileri taşımak amacıyla sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) tedarikinde yeni anlaşmalar imzaladı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar tarafından Gastech 2025 Forumu'nda yapılan görüşmeler sonucunda, Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ) ile çeşitli uluslararası firmalar arasında toplamda yaklaşık 15 milyar metreküp LNG tedarikini öngören sözleşmeler karara bağlandı.
Anlaşmaların kapsamı ve tedarik takvimi
Uzlaşılan sevkiyatların kış döneminde ihtiyacın kritik şekilde arttığı aylarda devreye girmesi planlanıyor. Buna göre BOTAŞ, üç yıl boyunca şu tedarik yükümlülüklerini üstlenecek:
BP: 4,8 milyar m³, ENI: 1,5 milyar m³, Shell: 2,4 milyar m³, SEFE: 1,8 milyar m³, Equinor: 1,5 milyar m³.
Ayrıca, Hartree ile iki yıla yayılan 600 milyon m³, ABD'li Cheniere ile 1,2 milyar m³ ve Japon JERA ile 600 milyon m³ tedarik anlaşmaları imzalandı.
Uzman değerlendirmeleri
OAPEC Küresel Gaz Piyasaları Uzmanı Wael Hamed Abdel Moati, 2024'te Türkiye’nin toplam gaz arzının 54 milyar metreküp olduğunu hatırlatarak, 15 milyar metreküplük ilave tedarikin ülke talebinin yüzde 30'undan fazlasına denk geldiğini vurguladı. Moati, bu hacimlerin güvence altına alınmasının hem iç talebin pik dönemlerini karşılamaya hem de Bulgaristan, Romanya, Macaristan gibi ülkelere yönelik ihracat taahhütlerini güçlendirmeye imkan tanıdığını belirtti.
Moati, Türkiye'nin gaz portföyünde LNG'nin payının yaklaşık dörtte bir olduğunu, spot ABD LNG alımlarının toplam LNG ithalatının yaklaşık %43'ünü oluşturduğunu ve orta vadeli sözleşmelere geçişin Ankara'ya daha öngörülebilir bir esneklik sağladığını söyledi. Buna ek olarak Moati, imzalanan sözleşmelerin tedarik çeşitliliği, kış güvenliği ve bölgesel merkez olma hedeflerine üç stratejik katkı sağladığını kaydetti.
Erste Investment Petrol ve Gaz Analisti Tamas Pletser ise ABD LNG kapasitesindeki artışın 2026'da da süreceğine dikkat çekti ve ABD LNG'sinin Türkiye için hem iç tüketimde hem yeniden ihracatta ekonomik bir seçenek yarattığını vurguladı. Pletser, Türkiye'nin Karadeniz'de artan yerli üretimiyle birlikte Rusya, İran ve Türkmenistan gazının da transit rolüyle Orta Doğu gazı için önemli bir merkez olabileceğini söyledi.
Mevcut portföy ve önceki anlaşmalar
Son yıllarda kaynak çeşitliliğini artırma hedefiyle yürütülen çalışmalar kapsamında toplam LNG anlaşmaları hacmi yaklaşık 100 milyar metreküpe ulaştı. Bu çerçevede BOTAŞ, Ocak 2023'te Umman ile yıllık 1 milyon ton (yaklaşık 1,40 milyar m³) seviyesinde LNG tedarikini öngören anlaşma imzaladı.
2024'te eklenen anlaşmalar arasında ExxonMobil ile yapılan mutabakat muhtırasında yıllık 2,5 milyon ton (yaklaşık 3,45 milyar m³) tedarik, ayrıca Shell ve TotalEnergies ile 10 yıllık anlaşmalar yer alıyor. Shell anlaşmasında yıllık 4 milyar m³, TotalEnergies anlaşmasında ise yıllık 1,6 milyar m³ tedarik öngörülüyor; bu hacimlerin bir kısmı ABD terminallerinden dolumla teslim alınacak, bir kısmı ise talebe göre Türkiye veya Avrupa terminallerine yönlendirilecek.
Sonuç olarak, Gastech'le ivme kazanan ve farklı üreticilerle çeşitlendirilen LNG tedarik anlaşmaları, Türkiye'ye hem kış dönemlerinde arz güvenliği sağlayacak hem de bölgesel ihracat kapasitesini arttırarak enerji merkezi olma hedefini destekleyecek stratejik bir adım olarak değerlendiriliyor.
