Tunceli Hozat'ta 'cacım' dokuma geleneği Halk Eğitim kurslarıyla canlanıyor
Tunceli'nin Hozat ilçesinde kadınlar, yöreye özgü el emeği bir dokuma türü olan 'cacım' dokumasını yaşatıyor. Halk Eğitim Merkezi bünyesinde açılan kurslar sayesinde, unutulmaya yüz tutan bu gelenek hem üretime kazandırılıyor hem de katılımcı kadınların sosyal hayatı canlandırılıyor.
Kurslar ve üretim
Kurslarda kadınlar çanta, cüzdan, heybe, yastık ve yolluk gibi pek çok ürün hazırlıyor. Üretilen el işlerinin satışa sunulması, kursiyerlerin doğrudan aile bütçesine katkı sağlamasına olanak tanıyor; bu sayede el emeğinin ekonomik karşılığı da üretim sürecine dahil ediliyor.
Usta öğretici ve kursiyer görüşleri
Usta Öğretici Hanife Bozkurt: "Bizimki halı değil, cacımdır. Cacım çok eski bir dokumadır. Halalarımızdan, ninelerimizden kalma, bizim yöremize aittir. Kaybetmek istemiyoruz, yaşatmak istiyoruz. Burada cacım dokumasıyla çanta, cüzdan, sırt çantası, küçük halılar, büyük yolluklar, yastık, kırlent, heybe yapıyoruz. Motiflerimiz çizim falan değil, modeli kendi içgüdülerimizle kafamızdan değiştiririz."
52 yaşındaki kursiyer Neslişah Özcivan: "Hocamız Hanife Hanım’ın böyle bir girişimde bulunduğunu duyunca çok sevindik. Evde boş boş oturmaktansa gelip burada cacım öğrenmek daha iyi bir fikirdi. Annelerimizin, ninelerimizin el emeğidir. Onların kaybolan bir geleneğini tekrar yürütmeye başladık. En azından evde oturmuyoruz. Buraya geliyoruz, hem sosyal hayatımız oluyor hem de bir çanta da kilim satınca kendi evimize destek olmuş oluruz. En azından mutfak masrafımızı çıkartırız."
Kültürel ve ekonomik etkisi
Program, bölgesel bir zanaatın korunmasının ötesinde kültürel aktarım ve kadınların ekonomik katılımı açısından da önem taşıyor. Kurslar, el sanatlarının sonraki kuşaklara aktarılmasını sağlayarak geleneklerin sürdürülmesine katkı sağlıyor; aynı zamanda kursiyerlerin ev ekonomisine doğrudan destek sunuyor ve sosyal dayanışmayı güçlendiriyor.
Hozat'taki cacım kursları, yerel motiflerin ve üretim bilgisinin canlı tutulmasıyla hem kültürel mirasın hem de küçük ölçekli üretimin geleceğe taşınmasına aracılık ediyor. Bu yaklaşım, unutulma tehlikesiyle karşı karşıya olan yöresel el sanatlarının sürdürülebilirliğine yönelik somut bir adım olarak öne çıkıyor.
HOZAT'TA KADINLAR, HALK EĞİTİM MERKEZİ KURSLARINDA UNUTULMAYA YÜZ TUTMUŞ "CACIM" DOKUMA GELENEĞİNİ SÜRDÜREREK HEM ÜRETİME KATILIYOR HEM DE AİLE BÜTÇELERİNE KATKI SAĞLIYOR.
