Tüketici Konseyi'nde dijital mağduriyetler tartışıldı
SEDA TOLMAÇ - Bu yıl 29'uncusu düzenlenen Tüketici Konseyi toplantısında, vatandaşların günlük yaşamda karşılaştığı dijital dolandırıcılık ve siber güvenlik kaynaklı mağduriyetlerin önlenmesine yönelik politika ve uygulamalar ele alındı. Ticaret Bakanlığı kaynaklarından edinilen bilgiye göre toplantıda hedefli reklamcılık, veri güvenliği, istenmeyen arama ve e-postalar ile yapay zekanın tüketici üzerindeki etkileri gibi konular gündeme taşındı.
Toplantı çıktıları ve çalıştay kararları
Toplantıda, tüketici dernekleri temsilcilerinin ilettiği güncel sorunlar doğrultusunda dolandırıcılık vakalarına karşı çalıştay grupları oluşturuldu ve bu alanlarda Tüketici Konseyi'nin tavsiye niteliğindeki kararları şekillendirildi. Katılımcılar, dijital mağduriyetlere karşı yürütülecek çalışmalara ağırlık verilmesi gerektiğini vurguladı ve hazırlıkları başlayan çalıştaylara odaklandı.
Aziz Koçal'ın değerlendirmesi
Tüketiciyi Koruma Derneği Genel Başkanı Aziz Koçal, son dönemde taklit ve tağşiş ürünler ile merdiven altı üretimlerin arttığını, kiralardaki fahiş artışın tüketicileri mağdur ettiğini ve bankalar ile finans kuruluşlarından kaynaklanan masraf/ücret şikayetlerinin öne çıktığını belirtti. Koçal, internet alışverişlerinde yanıltıcı reklamlar, teslim edilmeyen ürünler, sahte siteler ve mesafeli satış sözleşmelerine uyulmaması gibi sorunları aktardı.
Koçal, teknolojinin ve yapay zekanın yaygınlaşmasıyla dolandırıcılık vakalarının arttığını, hakkını arayan tüketicilerin karmaşık prosedürlerle karşılaştığını söyledi ve kişisel verilerin kurumlarca yeterince korunmaması halinde sorumluluğun kurumlara ait olması gerektiğini vurguladı.
Koçal'ın toplantıda sunduğu başlıca çözüm önerileri şunlar oldu: siber suçlar ve dolandırıcılıkla etkin mücadele, tüketici bilinçlendirme çalışmaları, kurumlar arası iletişim ağının güçlendirilmesi, dolandırıcılık başvurularında bürokratik engellerin kaldırılması ve sürece anlık müdahalelerin sağlanması. Ayrıca kamu spotlarıyla bilgilendirmenin artırılması, temel gıda ve tüketim maddelerinde vergi indirimleri, lüks tüketimde daha yüksek vergilendirme, kredi faizlerinin düşürülmesi ve borç yapılandırması talepleri ile gıda üretim ve ithalatta sıkı denetim önerileri de gündeme getirildi.
Koçal, e-ticaret ve dolandırıcılık konularında Ticaret Bakanlığı tarafından kapsamlı bir çalışma yapılmasını beklediklerini ve tüketici hakem heyetlerinin güçlendirilmesi gerektiğini belirtti; bu heyetlerin daha etkin ve hızlı çalışması için iyileştirme talep etti.
Ergün Kılıç'ın önerileri
Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı Ergün Kılıç, tüketicinin yalnızca mal veya hizmet kaynaklı mağduriyet yaşayan kişi olarak değerlendirilmemesi gerektiğini, yaşam standartlarının kamu tarafından garanti altına alınmasının önemine dikkat çekti. Kılıç, özellikle barınma hakkının güvenceye alınması gerektiğini vurguladı.
Kılıç, konseyde kamu, özel sektör ve uluslararası kaynakları içeren sürdürülebilir finans modelleri geliştirilmesi önerisinde bulunduklarını; kronik hastaların ilaca erişimi, yaşlılar için yaşam merkezleri ve evde bakım hizmetlerinin artırılmasının öncelikli konular arasında olduğunu aktardı. Ayrıca özel eğitime ihtiyaç duyan veya yoksul ailelerden gelen çocuk ve gençlerin kapsayıcı politikalarla desteklenmesini önerdi.
Özellikle dijital eşitsizliği gidermeye yönelik önerilerde bulunan Kılıç, ücretsiz internet ve cihaz desteği ile kırılgan gruplara yönelik eğitim ve farkındalık kampanyalarına öncelik verilmesi gerektiğini belirtti. Kılıç, sürdürülebilir üretim ve tüketim modellerinin adil işletilmesi ve kamu kurumlarına tüketici örgütleri temsilcilerinin dahil edilmesi önerilerini de paylaştı.
Sonuç ve odak
Tüketici Konseyi'nin bu yılki oturumu, dijital mağduriyetlerin önlenmesine yönelik çok taraflı yaklaşımları ve kurumlar arası iş birliği ihtiyacını öne çıkardı. Toplantıdan çıkan kararlar doğrultusunda oluşturulan çalıştaylar, özellikle siber güvenlik, yapay zekanın tüketici haklarına etkisi ve e-ticaret düzenlemeleri konularında somut öneriler geliştirmeyi hedefliyor.
Öne çıkan talepler: siber suçlarla etkin mücadele, tüketici hakem heyetlerinin güçlendirilmesi, dijital eşitsizliğin giderilmesine yönelik destekler ve tüketici bilincini artıracak kamu spotları ile eğitim çalışmaları.
