Sebastapolis kazılarında yeni buluntular
Tokat kent merkezine 69 kilometre uzaklıktaki Sulusaray ilçesinde yer alan Sebastapolis Antik Kenti'nde bu yıl yürütülen kazı çalışmaları sırasında üç yazıt ile çok sayıda mimari ve küçük buluntu bulundu. Kazılar, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü izniyle, Tokat Müze Müdürlüğü başkanlığında, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Davut Yiğitpaşa ve ekibi tarafından yürütüldü.
Kazıların kapsamı ve yürütülme süreci
Sebastapolis üzerinde ilk sondaj kazıları Tokat Müze Müdürlüğü tarafından 1987'de başlatıldı ve 1990'a kadar kurtarma kazısı şeklinde sürdü. 2010 yılında tekrar başlayan çalışmaların büyük bölümü bugün Sulusaray yerleşiminin altında kalmış durumda; ilçenin nüfusu 3 bin 500 olup antik kent üzerindeki evlerin kamulaştırma çalışmaları devam ediyor.
Bu yılki üç haftalık kazı döneminde farklı üniversitelerden 8 öğretim üyesi, 10 öğrenci ve 10 işçi görev aldı. Çalışmaların hedefleri arasında, özellikle Bizans dönemine tarihlenen kilisenin mimari yapısını ortaya çıkarmak ve restorasyon sonrası turizme kazandırmak yer alıyor.
Ortaya çıkan yapılar ve buluntular
Prof. Dr. Davut Yiğitpaşa tarafından aktarıldığı üzere, kazılarda şu ana kadar şu unsurlar açığa çıkarıldı: Geç Roma-Erken Bizans dönemine tarihlenen, bitkisel, geometrik ve figürlü bezemelere sahip mozaik döşeli apsisli yapı; Roma Dönemi'ne ait sur ve hamam; Bizans Dönemi'ne ait kilise ve mezarlar. Ayrıca sütun, sütunce, kaide, sütun başlığı, pithos, çeşitli mimari elemanlar, tuğla parçaları, aslan başlı mermer masa ayağı, sikkeler ve küçük buluntular bulundu.
Yazıtların niteliği ve ilk değerlendirme
Kazılarda bulunan üç yazıt üzerinde çalışmalar sürüyor. Prof. Dr. Yiğitpaşa, bu yazıtlardan birinin muhtemelen küçük bir çocuğa ait mezar taşı olduğunu, üzerinde 'En tatlı' ifadesinin bulunduğunu ve bunun ailelerin kaybı karşısındaki acıma ve sevgi ifadesini yansıttığını belirtti. Bu yazıtın Grekoromen tarzda olduğunu vurguladı.
İkinci yazıtın onurlandırma niteliğinde olduğu değerlendiriliyor; üçüncü yazıtta ise I. Konstatin adının geçtiği ve yazıtın dördüncü yüzyılın başlarına tarihlenebileceği kaydedildi. Bir diğer yazıtta ise şehir adı geçen kısımların kırık olması nedeniyle tam anlaşılamadı; metinde 'Nektaton' ismi yer alıyor ve bunun bir aidiyet adı olabileceği belirtildi.
Tarihi bağlam ve korunma hedefi
Sebastapolis'in Trajan döneminde (MS 98-117) Pontus Galatius ve Polemoniacus eyaletlerinden ayrılıp Kapadokya eyaletine dahil edildiği, döneminde Karadeniz'in en büyük beş şehrinden biri olduğu ve para basma yetkisine sahip olacak kadar zengin bir kent olduğu bildiriliyor. Ancak büyük savaşlar, yıkımlar, afetler ve geçiş yollarının değişmesi gibi nedenlerle kentin önemi zamanla azalmış ve unutulmuş.
Prof. Dr. Yiğitpaşa, bu kazıların öncelikli amacının kilisenin mimari yapısını ortaya koyup restorasyonla turizme kazandırmak olduğunu belirtti ve yazıtların çözümlemesine yönelik çalışmaların sürdüğünü ifade etti.
Çalışmaların devam ettiği ve yazıtların kesin yorumlarının yapılabilmesi için epigrafik ve konservasyon çalışmalarının gerektiği vurgulanıyor.
Tokat kent merkezine 69 kilometre uzaklıktaki Sulusaray ilçesinde bulunan ve kuruluş tarihi kesin olarak bilinmeyen Sebastapolis Antik Kenti’nde bu yıl yürütülen kazı çalışmalarında üç yazıt bulundu.
