TCMB'nin İhracat Çeşitliliği Üzerine Analizi
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2023 yılı itibarıyla Türkiye’nin ihracatına dair önemli bir analiz yayımladı. Analizde, Türkiye'nin ihracat yaptığı ürün sayısının, 12 haneli GTİP (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu) sınıflandırmasına göre 10.487'den 10.810'a yükseldiği belirtildi. Ayrıca, ürün-ülke kombinasyonunun %40 oranında artarak 236.864’e çıkması, Türkiye’nin ihracat ağının daha karmaşık ve dirençli hale geldiğini gösteriyor.
İhracatta Çeşitlilik ve Dış Şoklara Dayanıklılık
TCMB tarafından yapılan analizde, küresel ticaretin jeopolitik gelişmeler ve gümrük vergileri gibi faktörlerden etkilendiği dönemde, ihracatın belirli sayıda ürün ya da pazarla yoğunlaşmış ülkelerin daha fazla olumsuz yönde etkilendiği belirtiliyor. Bu durum, ihracat çeşitliliğinin sağlanmasının dış şoklara karşı dayanıklılığı artırdığını ortaya koyuyor.
2023 verilerine göre, Türkiye dünya genelinde ihracata konu olan ürünlerin yaklaşık %84'ünün ihracatını gerçekleştirebilmiştir. 2013 yılına göre bu oranda %4,3'lük bir artış gözlemlenmiştir. Ayrıca, Türkiye’nin ihracat çeşitliliğinin geliştirilmesinde diğer ülkelerle yapılan karşılaştırmaların da faydalı olduğu vurgulanıyor.
Dengeli İhracat Dağılımı ve Performans
Analiz, Türkiye'nin hem ürün hem de ülke bazında en az yoğunlaşmaya sahip ülkeler arasında yer aldığını ortaya koyuyor. 2013 ve 2023 yılları arasında Türkiye’nin ihracatının, belirli ürün grupları veya ürün-ülke ikilileri arasındaki bağımlılığının düşük olduğuna ve çeşitlenmede iyi bir performans gösterdiğine dikkat çekiliyor. Türkiye, aynı zamanda yeni pazarların ihracat artışına en fazla katkıda bulunan ülke olarak vurgulanıyor.
Sonuç ve Öneriler
TCMB'nin analizine göre, Türkiye’nin ihracatında ürün ve ülke çeşitliliği artarken, ihracat yapısının daha dayanıklı hale geldiği ifade ediliyor. Bununla birlikte, ihracattaki genel iyileşmeyi ölçerken katma değer ve teknoloji seviyesindeki gelişmeleri de göz önünde bulundurmanın faydalı olacağı önerilmektedir.
