TBMM Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu iş dünyasını dinledi
TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş başkanlığında toplanan Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu, "Terörsüz Türkiye" hedefi doğrultusunda iş dünyası temsilcilerini dinledi. Komisyonun 9'uncu toplantısında katılımcılar terörün bölgesel etkileri, ekonomik maliyetleri ve önerilen politika önceliklerini paylaştı.
TZOB: Tarımda potansiyel ve mayın-EYP kirliliğinin etkileri
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Yönetim Kurulu Başkan Vekili Ahmet Bahadır Sezgin, 1980'lerin ortalarından bu yana terör kaynaklı sorunların tüm ülkeyi etkilediğini, özellikle Doğu ve Güney Doğu Anadolu'nun ağır bedeller ödediğini vurguladı. Sezgin, Türkiye'de üretilen balın %25'inin Doğu ve Güney Doğu Anadolu illerinde üretildiğine dikkat çekti ve yayla ile meraların güvenlik gerekçeleriyle kapalı tutulmasının bu potansiyelin değerlendirilmesini engellediğini söyledi.
Sezgin, Türkiye'deki toplam 14,6 milyon hektar çayır ve mera alanının yaklaşık %37,5'inin Doğu Anadolu, %6,9'unun ise Güney Doğu Anadolu'da yer aldığı bilgisini paylaştı. Bölgedeki yasaklar, çatışma alanları ve mayın ile el yapımı patlayıcı (EYP) kirliliğinin bazı yıllarda bu alanların %30-40'ına varan kısmını üreticinin erişimine kapattığını belirtti.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi'nin 2023 saha araştırmasına atıf yapan Sezgin, mera kısıtlaması olan bölgelerde küçükbaş hayvan başına et ve süt veriminin %15-20 düştüğünü, yem maliyetlerinin ise %20-30 arttığını aktardı. Milli Savunma Bakanlığı verilerine göre son 4 yılda yaklaşık 60 bin mayın imha edilip 5 milyon metrekare arazinin tarıma kazandırıldığını söyleyen Sezgin, tam temizlik sağlandığında tarımsal üretimde %5-10 artış potansiyeli öngördüklerini belirtti.
Sezgin, terörsüz bir senaryoda bölgesel etkilerin somut göstergelerini şu şekilde sundu: mera veriminde %15-20 artış, yem maliyetlerinde %20-30 düşüş, özel sektör yatırımlarında %50 artış, dijital tarım teknolojileriyle verimlilikte %30 yükseliş, bölgesel tarımsal GSYİH katkısında yıllık %5-8 büyüme ve tarım istihdamında %10-15 artış.
TÜSİAD: Demokrasi, hukuk devleti ve ekonomik güven
TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ozan Diren, Türkiye'nin uluslararası belirsizlikler ve jeopolitik riskler ortamında rekabet gücünü artırmasının Cumhuriyet kazanımlarını geliştirmeye bağlı olduğunu ifade etti. Diren, komisyon çalışmalarının demokrasi, özgürlük ve hukuk devleti alanlarındaki iyileşmelerle ekonomik kalkınmaya olumlu yansıyacağına vurgu yaptı.
Diren, demokrasi ve hukukun üstünlüğünün pekişmesinin içeride ve dışarıda ülkeye güveni yükselteceğini ve bunun da dolaylı olarak ekonomiyi güçlendireceğini söyledi. Demokratikleşmenin sadece mevzuat değişikliği olmayıp zihniyet dönüşümünü de gerektirdiğini belirtti.
MÜSİAD: Toplumsal sözleşme ve bölgesel projeler
MÜSİAD Genel Başkanı Burhan Özdemir, "Terörsüz Türkiye" vizyonunu yalnızca iç güvenlik meselesi olarak değil, ekonomik kalkınma, toplumsal uyum, kültürel birlik ve adalet ekseninde yeni bir toplumsal sözleşme olarak gördüklerini aktardı. Diyarbakır'da 81 ilden şube başkanlarının katılımıyla düzenlenen çalıştay ve bölgedeki 18 alt çalışma grubundan bahseden Özdemir, MÜSİAD Genel Merkezi'nde kurulmuş "Terörsüz Türkiye" çalışma grubunun önerilerini sunduğunu belirtti.
Özdemir, terörün maliyetine ilişkin değerlendirmesinde, teröre harcanan kaynakların olmaması halinde Türkiye'nin daha üst sıralarda ekonomik bir konuma gelebileceğine dikkat çekti. Ayrıca erken uyarı mekanizmaları, nefret izleme sistemi, hızlı müdahale ekipleri ve eğitim programları gibi önleyici tedbirlerin gerekliliğini vurguladı.
MÜSİAD'in 14 başlık altında topladığı öneriler arasında "güvenlik ve silahsızlanma", "demokratikleşme ve insan hakları", "bölgesel entegrasyon ve ekonomi", "hızlı ve şeffaf yargı" ve "mağdur hakları ve onarım" gibi alanlar bulunuyor. Özdemir ayrıca Suriye sınır bölgesinde bir organize sanayi ve endüstri bölgeleri modeli önerdiklerini ve Milli Eğitim Bakanlığı ile ortak bir istihdam projesini Ekim ayı içerisinde planladıklarını söyledi. Bu projeyle 81 ilde üniversiteye gitmemiş 5 bin meslek lisesi mezunu öğrenciye iş garantisi verme hedefi ve 1176 şirket ile işbirliği öngörüldüğü belirtildi.
ASKON: Yerelden kalkınma ve sektörel kümelenme
ASKON Genel Başkanı Orhan Aydın, yatırım kararlarını etkileyen faktörler arasında hammadde, enerji, nitelikli işgücü ve pazar yakınlığının öne çıktığını, ancak güvenlik endişelerinin terörle anılan bölgelere yatırım çekilmesini engellediğini ifade etti. Aydın, ASKON'un önerdiği "sektörel kümelenme modeli" ile şehirlerin uzmanlık merkezleri haline gelebileceğini ve teşviklerin daha etkili olacağını belirtti.
Aydın, terörün gençlerin umutlarını çaldığını; gençlere iş ve girişimcilik fırsatları sunulmasının terör zeminini kurutmaya katkı sağlayacağını söyledi. Terörsüz bir Türkiye'nin bölgesel olarak komşu ülkelere ve şehirlerine de olumlu yansımalar getireceğini, ülkenin üretim, ticaret ve lojistik merkezi olma potansiyelinin güçleneceğini vurguladı.
Toplantının genel değerlendirmesi
Komisyonda dile getirilen görüşler, terörün doğrudan güvenlik maliyetlerinin ötesinde tarım, istihdam, iç göç, yatırım ve toplumsal uyum üzerinde derin etkileri olduğunu ortaya koyuyor. İş dünyası temsilcileri, terörsüz bir ortamın bölgesel verimlilik, yatırım artışı ve sosyal bütünleşme açısından önemli fırsatlar yaratacağını; bunun için güvenlik, demokratikleşme, toplumsal destek, ekonomik teşvikler ve eğitim-istihdam politikalarının eşzamanlı uygulanması gerektiğini vurguladı.
(Bitti)
