1850'li yıllara dayanan değirmen, KOSGEB desteğiyle yeniden üretimde
Şırnak merkeze bağlı Kumçatı beldesindeki 1850-1860 yıllarına uzanan tarihi su değirmeni, KOSGEB destekleriyle restore edilerek yeniden üretime geçti. İşletme, su gücüyle çalıştırılan taş öğütme sisteminde, katkı maddesiz, yüzde yüz doğal tahin üretimi yapıyor.
Restorasyon ve KOSGEB'in rolü
KOSGEB Şırnak İl Müdürü Ömer Güngör, işletme sahipleriyle yapılan görüşme ve destek sürecini anlattı: “Bize, burayı daha restore etmeden önceki halini gösterdi. Bu işletmeyi, tekrar aktif hale getirmek istediğini söyledi. 1850-1860'lı yıllardan kalma bir değirmen. KOSGEB’den bu konuda bize bir destek çıkar mı diye sohbet ettik. Biz de KOSGEB desteklerini anlattık. KOSGEB’in makine demirbaş anlamında bir desteğin olduğunu, girişimcilik destek programımız, iş geliştirme desteğimizin buna uygun bir model olduğunu, eğer böyle bir işletmeyi faal hale getirecekseniz destek sunabileceğimizi ilettik.”
Üretim yöntemi: Elektrik ve makinaya bağımlı değil
İşletme, susam üretimini bölgenin sulak arazilerinde gerçekleştiriyor. Üretim süreci şu aşamalardan oluşuyor: hasat edilen susamın tesise getirilmesi, temizlenmesi, taşla dövme ile kabuğunun ayrılması, taşta kavurma ve son olarak taş öğütme. Tüm bu aşamalar su gücüyle çalışan değirmenler aracılığıyla, elektrik ve makineye sıfır bağımlılıkla yapılıyor.
İşletmeci Selahattin Demir restorasyon öncesi yaşadıkları süreci ve hedeflerini özetledi: “Biz ne yaptık burada, kültürümüze sahip çıktık, kültürümüzü yaşattık ve markalaştırdık, restorasyonumuzu yaptık. Türkiye’nin 81 iline gönderiyoruz. Taleplerimiz var. Avrupa’dan da talepler var. Biz insanların bunu tatmasını istiyoruz.”
Pazar, coğrafi işaret ve çevre boyutu
Güngör, bölgenin susam ve tahin üretimindeki coğrafi işaret statüsüne dikkat çekerek, Kumçatı tahininin coğrafi tescilli olduğuna işaret etti ve ürünün hem yurt içi hem de yurt dışı talebi gördüğünü belirtti. Ayrıca KOSGEB desteğinin paketleme ve bazı demirbaş gereksinimlerini karşıladığı aktarıldı.
Bu model, çevre dostu ve geleneksel teknikleri günümüz ihtiyaçlarıyla buluşturan bir üretim örneği sunuyor: makineler yerine su ve taş teknolojisi kullanılarak, dışarıdan katkı maddesi ilave edilmeden tahin üretiliyor.
Sonuç
Kumçatı'daki restorasyon ve üretim çalışması, yerel kültürel mirası koruyup markalaştırarak, coğrafi işaretli bir ürünü sürdürülebilir ve talep gören bir üretim haline getirdi. Hem KOSGEB desteğinin hem de yerel üretim tekniklerinin bir araya gelmesiyle işletme Türkiye’nin 81 iline ve Avrupa'ya satış yapabilecek kapasiteye ulaştı.
Elektrik yok, makine yok: Şırnak'ta asırlık değirmenden dünyaya coğrafi işaretli tahin
