1850-1860'lı yıllardan kalan değirmende coğrafi işaretli tahin üretimi yeniden başladı
Kumçatı beldesinde 1850-1860 yılları arasında kurulan tarihi su değirmeni, KOSGEB destekleriyle restore edilerek tekrar faaliyete geçirildi. Yeniden hayata geçirilen işletme, geleneksel su gücüyle çalışan taş öğütme sistemiyle katkı maddesiz, yüzde yüz doğal tahin üretiyor.
Restorasyon ve KOSGEB desteğinin rolü
KOSGEB Şırnak İl Müdürü Ömer Güngör, projenin başlangıcını ve KOSGEB desteğinin kapsamını şöyle anlattı: 'Bize, burayı daha restore etmeden önceki halini gösterdi. Bu işletmeyi, tekrar aktif hale getirmek istediğini söyledi. 1850-1860’lı yıllardan kalma bir değirmen. KOSGEB’den bu konuda bize bir destek çıkar mı diye sohbet ettik. Biz de KOSGEB desteklerini anlattık. KOSGEB’in makine demirbaş anlamında bir desteğin olduğunu, girişimcilik destek programımız, iş geliştirme desteğimizin buna uygun bir model olduğunu, eğer böyle bir işletmeyi faal hale getirecekseniz destek sunabileceğimizi ilettik. Onlar da kolları sıvadılar ve başladılar. Çok şükür şu an neticelenmiş hali ile buradayız.'
Üretim yöntemi ve özellikleri
İşletme, bölgedeki sulak arazilerde ekilen susamların hasadından başlayarak tüm üretim aşamalarını geleneksel yöntemlerle sürdürüyor. Üretim süreci işletmeci Selahattin Demir tarafından şu şekilde özetlendi: 'Susamlarımız, kendi sulak arazilerimizde ektiğimiz susamlarımız. Hasadı yapıldıktan sonra buraya getiriyoruz. Temizleme işleminden sonra taşta döverek soyuyoruz, taşta kavurduktan sonra yine taşta öğütüyoruz. Bütün aşamalar geleneksel ve o kültüre bağlı olarak yapılıyor. Tamamen su ile çalışıyor değirmenlerimiz. Elektrik yok, makine yok.'
Güngör, bölgenin susam ve tahin mirasına vurgu yaparak üretimin coğrafi tesciline dikkat çekti: 'Bulunduğumuz yerde susam coğrafi tescilli bir ürün ve burada üretimi gerçekleştirilen tahin de coğrafi tescilli. Ayrıca Kumçatı tahini ile bilinen bir yer Kumçatı beldesi. ... Çünkü el değmemiş, dışarıdan herhangi bir katkı maddesi bulunmayan bir üründen bahsediyoruz. Eski bir üretim yönetimidir. Suyun çarklarını çevirdiği bir değirmen. Eski bir kavurma modeli, eski bir öğütme modeli ile yüzde yüz doğal bir tahinden bahsediyoruz. Özellikle belirtmek istiyorum, geleneksel bir üretim değil, tamamı ile doğal bir üretim.'
Pazar talebi ve dağıtım
İşletme, Türkiye'nin 81 iline ve Avrupa'dan gelen taleplere üretimle cevap veriyor. Demir, restorasyon öncesinde yaşanan zorluklara dikkat çekerek şu değerlendirmeyi yaptı: 'Biz ne yaptık burada, kültürümüze sahip çıktık, kültürümüzü yaşattık ve markalaştırdık, restorasyonumuzu yaptık. Türkiye’nin 81 iline gönderiyoruz. Taleplerimiz var. Avrupa’dan da talepler var. Biz insanların bunu tatmasını istiyoruz.'
İşletme ayrıca paketleme ve bazı makine-demirbaş desteklerini KOSGEB aracılığıyla aldı; bu sayede üretim süreçleri korunan geleneksel yöntemlerle sürdürülürken paketleme ve dağıtım altyapısı güçlendirildi. Üretimin tamamının su gücü ve taş teknolojisiyle gerçekleştirilmesi, işletmeyi çevre dostu bir model olarak öne çıkarıyor.
ŞIRNAK MERKEZE BAĞLI KUMÇATI BELDESİ'NDE 1850'LU YILLARA UZANAN TARİHİ BİR DEĞİRMENİN KÜLLERİNDEN DOĞAN COĞRAFİ İŞARETLİ TAHİN ÜRETİMİ, KOSGEB'İN MAKİNE VE GİRİŞİMCİLİK DESTEKLERİYLE YENİDEN HAYAT BULDU.
