Panel ve düzenleyenler
İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile Uluslararası Sinema Derneği tarafından, yönetmen Yücel Çakmaklı’nın vefatının 16. yılı anısına "Sinemada Milli Arayışlar" paneli düzenlendi. Etkinlik, Ahmet Hamdi Tanpınar Edebiyat Müze Kütüphanesi’nde gerçekleştirildi.
Panel yönetimi ve Çakmaklı değerlendirmesi
Panelin yönetimini üstlenen Uluslararası Sinema Derneği Başkanı ve yapımcı-yönetmen Nazif Tunç, Çakmaklı’nın Türk sinemasını manevi bir çerçeveye dönüştürme çabasıyla mücadele verdiğini belirtti. Tunç, Çakmaklı’nın başarısını ve sinemadaki yolculuğunu şu sözlerle aktardı:
"Hayali, temiz ve ihlaslı olduğundan Afyon'dan yola çıkan taşralı gencin düşünü gerçekleştirmek için Allah ona yardımcı oldu. Yeşilçam'da dışarıdan gelmiş birinin bu kadar büyük işler başarması o zamana kadar belki rastlanılmış değildi. Bir talebe, taşralı sinema heveslisi Yeşilçam'a geliyor. Yer göstericilikten başlayarak asistanlığa, asistanlıktan yönetmenliğe, senaristliğe, yapımcılığa geçerek, neredeyse ilmik ilmik dokuyarak hayalini kurduğu o büyük irfanı, o ummanı perdede görmekle ilgili bir savaşın içerisine giriyor ve bunu başarıyor."
Tunç, Çakmaklı’nın arkasında bıraktığı yapımlar arasında "Küçük Ağa", "Kuruluş/Osmancık", "Kanayan Yara Bosna", "Birleşen Yollar", "Oğlum Osman", "Kızım Ayşe" ve "Ben Doğarken Ölmüşüm" gibi eserlerin olduğunu vurguladı ve bu eserlerin Yeşilçam’da bir tek başına neler başarılabileceğini gösterdiğini söyledi.
Tunç, ayrıca Çakmaklı ile Ali Osman Emirosmanoğlu'nun "Kabe Yolları" için Suudi Arabistana gidip çekim yaptıklarını aktararak, kameramanlarla birlikte kutsal topraklarda yer alan görüntülerin o dönem için sinemada nadir görülen bir adım olduğunu ifade etti: "Münkir, inkarcı sinema perdesine birdenbire Allah'ın beytini, Beytullah'ı, Kabe'yi sokmayı başarmış."
Attila Gökbörü: Tanıklık ve değerlendirme
Yönetmen, senarist ve yapımcı Attila Gökbörü, Çakmaklı ile tanışma sürecini ve birlikte çalıştıkları dönemi anlattı. Gökbörü, "Birleşen Yollar" filmine asistan olarak başlamasını ve filmin ardından yaşananları aktardı. Çakmaklı’nın oyuncu yönetimindeki ustalığına dikkat çekerek, Türkan Şoray örneği üzerinden yönetmenin rol seçimi ve oyuncu-uyum ilişkisini değerlendirdi.
Gökbörü, Çakmaklı hakkında şu değerlendirmeyi yaptı: "Yeşilçam'ın direkleri sayılan dört, beş yönetmenle çalıştım. Yücel Çakmaklı ise Yeşilçam'ın en önemli yönetmenidir." Ayrıca Çakmaklı'nın filmlerinin birbirinden farklılığına işaret ederek, "Çakmaklı'nın yedi filmi de birbirine benzemez. Konuları apayrı." ifadelerini kullandı ve "Denizin Kanı", "4. Murat", "Küçük Ağa" ile "Kuruluş / Osmancık" gibi yapımların Türk sinemasında eşine az rastlanan örnekler olduğunu belirtti.
Yıldız Ramazanoğlu ve Büşra Bülbül'ün görüşleri
Yazar Yıldız Ramazanoğlu, Çakmaklı’nın filmlerinde Batılılaşma ve ahlaki çözülmeye karşı duruşun öne çıktığını belirterek, "Kızım Ayşe" ve "Zehra" filmlerine değindi. Ramazanoğlu, Çakmaklı'nın 1970'lerde şehir kadını ve modernleşmiş kadın analizinin önemli ve dikkat çekici olduğunu söyledi: "Yücel Çakmaklı'nın ilk defa 1970'lerde şehir kadınına, modernleşmiş olan kadına yönelik analizi bence çok dikkat çekici ve çok kıymetli."
Yönetmen Büşra Bülbül ise Çakmaklı'nın milli sinema mirasını ve bu mirasın günümüz yönetmenlerine bıraktığı perspektifi değerlendirdi. Kendi çalışmalarından örnek vererek, milli sinema anlayışının sadece teknik bir uygulama olmadığını, kimlik, köken ve değerleri aktarma biçimi olduğunu ifade etti. Bülbül, ayrıca son filmi "Bir Anne Hakkında"'yı anlatarak, geleneksel anlatı ve evrensel dile vurgu yaptı.
Kapanış
Program sonunda İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürü Hüseyin Keskin’in katılımıyla konuşmacılar hatıra fotoğrafı çektirdi. Panel, Yücel Çakmaklı'nın sinemadaki mirasının, milli sinema tartışmaları bağlamında yeniden ele alınmasına zemin sağladı.
İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile Uluslararası Sinema Derneği tarafından yönetmen Yücel Çakmaklı'nın vefatının 16. yılına özel "Sinemada Milli Arayışlar" paneli düzenlendi. Ahmet Hamdi Tanpınar Edebiyat Müze Kütüphanesi'nde gerçekleştirilen panelde yazar Yıldız Ramazanoğlu (solda) konuşma yaptı.
