SGK'da 1800 ve 3600 Gün Formülleri: Erken Emeklilik Kriterleri
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) mevzuatında, prim gün sayısını tamamlayamayan sigortalılara yönelik bazı özel düzenlemeler bulunuyor. Bu düzenlemeler kapsamında 1800 ve 3600 gün formülleri ile malulen ve engelli emekliliği ile annelere sağlanan avantajlar, emeklilik planlarını yeniden şekillendiriyor.
Malulen emeklilik: 1800 gün ve %60 çalışma gücü kaybı
Malulen emeklilik, sigortalının çalışmaya başladıktan sonra geçirdiği ciddi sağlık sorunu veya iş kazası sonucunda sağlanan bir haktır. Burada kilit kriter, SGK tarafından yetkilendirilen sağlık kurullarının sigortalının çalışma gücünü veya meslekte kazanma gücünü en az %60 oranında kaybettiğini tespit etmesidir. Bu tespitin ardından genel şart olarak 10 yıllık sigortalılık süresi ve toplam 1800 gün prim ödenmiş olması aranır.
Ancak sigortalı "başkasının sürekli bakımına muhtaç" derecede malulse, 10 yıllık sigortalılık süresi şartı aranmaksızın 1800 gün prim ödemesi yeterli kabul edilir ve malulen emeklilik hakkı doğar.
Engelli emekliliği: 3600 gün ve %40 rapor
Engelli emekliliği, malulen emeklilikten farklı kriterlere tabidir ve engellilik durumunun işe başlamadan önce veya işe başladıktan sonra ortaya çıkmış olması gerekmektedir. Kritik eşik, çalışma gücü kaybının %40 ve üzeri olduğunun belgelenmesidir. Bu durumu vergi indirimi belgesi ile SGK'ya kanıtlayan sigortalılar, yaş şartına bakılmaksızın kademeli bir sistemle emekli olabilmektedir.
Sistem, sigortalının işe giriş tarihi ve engel oranına göre değişiklik gösterir; genel çerçevede 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim gibi şartlarla erken emeklilik hakkı tanınmakta, engel oranı arttıkça gereken prim gün sayısı ve sigortalılık süresi azalabilmektedir.
Annelere yönelik doğum borçlanması avantajı
SGK, sigortalı annelere doğum borçlanması yoluyla prim günlerini artırma imkânı tanımaktadır. Sigortalı anne, doğum tarihinden sonraki iki yıllık süre içinde (çocuğun yaşaması kaydıyla) çalışmadığı günleri borçlanabilir. Bu hak 3 çocuğa kadar kullanılır ve her çocuk için 720 gün borçlanma imkânı vardır. Üç çocuk için toplamda 2160 gün prim kazanılabilir.
Bu borçlanma imkânı, eksik prim günlerini tamamlamak veya emeklilik yaşını geriye çekmek için kritik rol oynar.
Özetle, SGK mevzuatındaki bu özel durumlar; malulen emeklilik, engelli emekliliği ve doğum borçlanması yoluyla pek çok sigortalının emeklilik koşullarını değiştirebiliyor. Hak sahiplerinin, ilgili sağlık raporları ve belgelerle SGK başvurularını takip etmeleri gerekmektedir.
