Rusya ve İran: Stratejik Ortaklığın Test Edilmesi
Rusya, İran'daki olası bir rejim değişikliğinin ABD veya İsrail tarafından gerçekleştirilmesine sıcak bakmamaktadır. Bu tür bir gelişme, Suriye, Irak ve Lübnan'da direniş ekseninin zayıflamasına yol açabilir.
İstanbul Nişantaşı Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Vişne Korkmaz, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi arasındaki görüşmeyi değerlendirerek, Rusya'nın ABD-İran gerilimindeki duruşunu analiz etti.
İsrail'in Saldırıları ve Moskova'nın Tepkisi
İsrail'in İran'a yönelik doğrudan saldırıları başladığında, Rusya'nın tepkisi düşük profilli olarak değerlendirildi. Moskova'nın önceki sessizliğini, Ukrayna savaşını sürdürmeye yönelik zorunluluklarıyla ilişkilendiren gözlemciler, Rusya'nın Avrupa güvenlik mimarisinde elde ettiği kazançları koruma çabasında olduğunu belirtiyor. Bu bağlamda, Rusya'nın dikkatlerini Orta Doğu'dan uzaklaştırarak Ukrayna cephesinde saldırılarını artırdığı gözlemlenmiştir.
Kremlin'in Amaçları ve ABD'nin Rolü
Rusya'nın önceliklerinden biri, ABD'nin İran-İsrail çatışmalarına doğrudan müdahil olmasını engellemektir. Kremlin, ABD'nin İran'a yönelik saldırılarında bilgilendirilmedi ve bu durum, Moskova'nın arabuluculuk amacıyla girişimlerinin başarısız olduğunu göstermektedir.
Rusya ve İran Arasındaki İlişkilerin Karmaşıklığı
Moskova ve Tahran, belirgin stratejik ilişkiler geliştirmiştir. Bu ortaklık, Batılı ülkeler tarafından bir eksen stratejisi olarak yorumlanmaktadır. İran'ın Batı menşeli yaptırımlara maruz kalması, iki ülkede stratejik bir etkileyici olmuştur. Rusya, İran ile işbirliği yoluyla Orta Doğu pazarındaki Batı tekellerini kırmayı hedeflemektedir.
Ortaklıkta Sınırlamalar ve Dış Politika Dinamikleri
Buna rağmen, Rusya’nın Orta Doğu'da ABD'nin müttefikleriyle olan ilişkilerini dengeleme arayışı, İran ile olan ortaklığındaki sınırları çizmektedir. Özellikle İran'ın Rusya’dan talep ettiği askeri sistemlerin sağlanmasındaki gecikmeler, ilişkilerinin her zaman mükemmel olmadığını göstermektedir.
Rusya-Ukrayna Savaşı ve Yeni Dönem
Rusya-Ukrayna savaşı, Moskova ve Tahran arasındaki işbirliğini derinleştirmiştir. İran, Biden dönemi nükleer müzakerelerinde sonuç elde edemediği için Rusya ile stratejik ilişkilerini geliştirme yolunu seçmiştir. Sonuç olarak, iki ülke arasında stratejik ortaklık anlaşması imzalanmıştır.
Son Gelişmeler ve Beklentiler
Putin ve Erakçi’nin Moskova'da yaptığı son görüşmede, Rusya'nın İran'a olan desteğini ve işbirliği konusundaki kararlılığını sürdürdüğü yönünde işaretler bulunmaktadır. Ancak bu toplantının sonuçları, bazı gözlemcileri hayal kırıklığına uğratmış ve Moskova'nın İran'ı yalnız bıraktığı düşüncelerini güçlendirmiştir.
Sonuç olarak, Rusya'nın ABD müdahalesi sonrasında İran'a işaret ettiği destek mesajı, Tahran'ın stratejik özelliğini korumasını sağlamaktadır. Moskova, bu süreçte İran’a verilen desteğin Orta Doğu’daki dengenin sürdürülmesi için kritik öneme sahip olduğunu anlamaktadır.
Prof. Dr. Vişne Korkmaz, İstanbul Nişantaşı Üniversitesi
