Ruanda, HRW'nin Kigali'deki 'yeni mezar' sayımını kınadı
Ruanda, İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün (HRW) başkent Kigali'deki askeri mezarlıktaki "yeni mezarları" saymasını yoğun biçimde eleştirdi. Ruanda Dışişleri Bakanı Olivier Nduhungirehe, ABD merkezli X şirketindeki hesabından yaptığı açıklamada HRW'nin uygulamasını "ürkütücü, saygısızca ve saplantılı bir operasyon" olarak nitelendirdi ve örgütün Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin doğusundaki Kongolu Tutsi azınlığına yönelik iddia edilen zulme odaklanması gerektiğini savundu.
HRW raporu ve bulguları
HRW tarafından yayımlandığı belirtilen rapora göre, Kigali'deki askeri mezarlıkta 2022-(Temmuz) 2025 yıllarında 1171 yeni mezar kaydedildi. Raporda, Ocak 2017'den Temmuz 2025'e kadar 14 farklı zamanda alınan yüksek çözünürlüklü uydu görüntülerinin kullanıldığı ve haftalık ortalama artışların hesaplandığı ifade edildi.
HRW'nin hesaplamalarına göre, 2017'den 2021'in ortalarına kadar haftada ortalama 1,7 yeni mezar belirlendi. Raporda ayrıca, 2022 başlarından itibaren bu sayının kademeli olarak yükseldiği ve belirli dönemlerde artışın hızlandığı, 15 Aralık 2024 ile 9 Nisan 2025 tarihleri arasındaki dönemde haftalık yeni mezar sayısının 22'ye ulaştığı vurgulandı.
Ruanda hükümetinin tepkisi
Ruanda Hükümet Sözcüsü Yolande Makolo da HRW'nin mezarlık takibini bir insan hakları meselesi olarak görmenin meşruiyetini sorgulayarak, "İnsan Hakları İzleme Örgütü samimiyetsiz ve dikkat çekmek için çırpınıyor." ifadelerini kullandı. Hükümet yetkilileri, HRW raporunun yöntemine ve niyetine ilişkin eleştirilerini sürdürdü.
Kongo Demokratik Cumhuriyeti'ndeki çatışmalar
Haberde verilen bağlama göre, Doğu Kongo'da 23 Mart 2009'da imzalanan barış anlaşmasının bozulmasının ardından ortaya çıkan "23 Mart Hareketi" (M23), KDC ile çatışmalara karıştı. M23 ile KDC hükümeti arasında 19 Temmuz'da Katar'ın başkenti Doha'da bir ateşkes anlaşması imzalandı. M23'ün büyük ölçüde Ruanda Devlet Başkanı Paul Kagame'nin kabilesi olan Tutsilerden oluştuğu belirtiliyor.
KDC hükümeti, M23'ün Ruanda tarafından lojistik ve askeri destek aldığını ileri sürerken, Ruanda bu suçlamaları reddediyor. Haberde ayrıca, M23 üyelerinin yılbaşından bu yana devam eden saldırılar kapsamında Kuzey-Kivu eyaletinin başkenti Goma ve Güney-Kivu'nun başkenti Bukavu'yu ele geçirdiği, çatışmalar nedeniyle yıl başından bu yana yaklaşık 1 milyon kişinin yerinden olduğu ve 7 bin kişinin hayatını kaybettiği kaydedildi.
Sonuç olarak, Ruanda hükümetinin HRW'nin Kigali mezarlığındaki yeni mezar sayımına yönelik kınaması ile HRW'nin uydu görüntülerine dayanan bulguları arasında siyasi ve insani boyutu olan bir tartışma ortaya çıkmış durumda. Hem hükümet tepkileri hem de raporda yer alan zaman serileri, KDC'deki çatışmaların bölgesel yansımaları ve algılanan sorumluluklar üzerine daha geniş tartışmaları gündeme taşıyor.
