Refik Anadol 2025 TIME100 AI kapağını yapay zekayla tasarladı
Yeni medya sanatçısı Refik Anadol, 2025 TIME100 AI listesinde yer almasının ardından derginin kapağı için yapay zeka tabanlı bir proje gerçekleştirdi. Anadol ve ekibi, TIME dergisinin yüz yılı aşkın dönemi kapsayan arşivinden yararlanarak, derginin estetik geçmişini yeniden yorumlayan soyut bir görsel ortaya koydu.
Veri seti ve eğitim süreci
Anadol, stüdyosunun geliştirdiği yapay zeka sistemini TIME'ın arşivindeki 5 binden fazla kapağı kullanarak eğitti. Ayrıca sanatçının ekibi, Large Nature Model adını verdikleri modüler ve çok modlu bir yapay zeka sistemi geliştirdi; bu model, doğal dünyanın geniş bir etik veri seti üzerinde eğitildi.
Modelin eğitim verileri arasında yarım milyardan fazla görsel ile 16 yağmur ormanından toplanan doğrudan veriler yer aldı. Bu arşiv verileri National Geographic Society, Smithsonian Institution ve Londra Doğa Tarihi Müzesi gibi kurumların koleksiyonlarından sağlandı.
Teknik işbirlikleri ve model altyapısı
Proje, teknik ve bulut altyapısı desteği olarak Nvidia ve Google Cloud tarafından desteklendi. Ayrıca sistemin bazı aşamalarında Meta'nın Llama ve Google'ın Gemini modelleri kullanıldı. Anadol ve ekibi, TIME kapaklarını tematik ve tarihsel veriler açısından analiz ederek iki çalışma modu oluşturdu: "Gelecek kapağı" ve "Arşiv rüyası".
Kapağın üretim biçimi ve küratöryel müdahale
TIME kapağı, "arşiv rüyası" modunda üretildi; bu mod derginin yüzyıllık görsel tarihini Anadol'un sanatsal diliyle harmanlıyor. Ana görsel yapay zeka tarafından oluşturulurken, metinler, sergi bağlamı ve kapakta yer alan Anadol silueti gibi unsurlar insan yönlendirmesi ve küratöryel kararlarla belirlendi. Kapak, çevrim içi platformda kesintisiz bir video döngüsü halinde de gösterilebiliyor.
Projenin sanat ve arşiv perspektifi
Anadol, eserlerinde geleceği tek ve sabit bir varış noktası olarak görmek yerine şekillendirilebilir ve akışkan bir gerçeklik olarak ele alıyor. Bu projede de TIME arşivinin yapay zeka aracılığıyla yeniden yorumlanması, bir derginin kapak tasarımını müzikal veya sergisel bir deneyime dönüştürme potansiyelini gösteriyor. Çalışma, arşiv verileri ile generatif yapay zeka arasındaki etkileşimin nasıl yeni küratöryel biçimler üretebileceğine dair somut bir örnek sunuyor.
Anadol'un işleri daha önce New York'ta Modern Sanat Müzesi MoMA, Londra'da Serpentine Galerileri ve Bilbao'da Guggenheim Müzesi'nde sergilenmişti; bu proje de farklı kurumların arşivleri ve teknoloji ortaklarıyla kurulan işbirliklerinin sanat üretimine etkisini ortaya koyuyor.
