Putin: BM Şartı temelinde dürüst, açık ve karşılıklı yarar sağlayan ilişkiler kurulabilir
Türkmenistan’ın başkenti Aşkabat’ta, 2025 yılının Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu kararıyla 'Uluslararası Barış ve Güven Yılı' ilan edilmesi ve Türkmenistan’ın daimi tarafsızlık statüsünün 30. yıl dönümü vesilesiyle düzenlenen Uluslararası Barış ve Güven Forumu, bölgesel liderlerin katılımıyla gerçekleştirildi. Türkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhammedov’un ev sahipliğini yaptığı foruma Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ve çok sayıda lider katıldı.
Putin'in değerlendirmesi
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, forumda yaptığı konuşmada, 30 yıl önce 12 Aralık’ta Türkmenistan’ın Daimi Tarafsızlık Statüsü’nü aldığını ve bugünün ülkede devlet bayramı olarak kutlandığını hatırlattı. Putin, Türkmenistan’ın tarafsızlık tercihinin ülkenin stratejik gelişim yönünü belirlediğini, ülkenin dengeli bir dış politika izleyerek bölgesel ve uluslararası güvenlik ile istikrara katkı sağladığını belirtti.
Putin, 2025 BM Barış ve Güven Yılı’nın örgütün kuruluş yıldönümüne denk geldiğine dikkat çekerek, 80 yıl önce kurulan kurumun uluslararası çıkar dengesini sağlamak ve farklı görüşleri dikkate alarak çözümler üretmek için benzersiz bir mekanizma olduğunu vurguladı. Putin, BM Şartı ilkeleri temelinde çok kutuplu bir dünyada devletler arasında dürüst, açık ve karşılıklı yarar sağlayan ilişkiler kurulabileceğine ve kurulması gerektiğine inandıklarını söyledi ve bunun en somut örneği olarak Rusya-Türkmenistan stratejik ortaklığını işaret etti.
Tokayev: BM reformuna destek
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Türkmenistan’ın 2025 yılını Uluslararası Barış ve Güven Yılı ilan etme girişimini önemsediğini belirterek, Kazakistan’ın bu karara katıldığını söyledi. Tokayev, dünya genelinde gerilimlerin sürdüğünü, uluslararası hukukun zayıflaması ve çok taraflı kurumların itibar ve etkinliğinin azalmasının endişe verici olduğunu ifade etti.
Tokayev, Güvenlik Konseyi’nin genişletilmesi ve Genel Kurul’un rolünün güçlendirilmesi dahil olmak üzere Birleşmiş Milletler reformunu desteklediklerini ve 80. Genel Kurul oturumu kapsamında BM sistemi reformu için somut öneriler hazırlamak üzere bir 'fikir birliği grubu' oluşturulmasını önerdiğini aktardı. Tokayev ayrıca bölgesel barış girişimlerine verdiği desteği ve Filistin’in egemen devlet statüsü kurulmasını destekleme niyetini vurguladı.
Mirziyoyev: Diyalog ve bölgesel dayanışma
Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, dünyaya açıklık, karşılıklı saygı ve diyalogun ülkesinin temel değerleri olduğunu belirtti. Mirziyoyev, Özbekistan’ın Semerkant Dayanışma Girişimi ile ortak güvenlik ve refah hedeflerine yönelik diyalogu teşvik ettiğini, karşılıklı güven ve saygının Orta Asya’nın barış ve işbirliği atmosferine dönüşmesinin temelini oluşturduğunu kaydetti.
Mirziyoyev, geçen ay Taşkent’te yapılan 7’incisi Bölge Devlet Başkanları İstişare Toplantısı’nın bölgesel dayanışmayı güçlendirdiğini ve Özbekistan’ın adil ve istikrarlı bir dünya düzeni inşasına yapıcı katkı sağlamaya devam etmeye hazır olduğunu ifade etti.
Caparov: Türkmenistan’ın enerji projeleri
Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Türkmenistan’ın tarafsızlık politikasının ülkede istikrar ve toplumsal uyum sağladığını, sürdürülebilir kalkınma için sağlam bir temel oluşturduğunu söyledi. Caparov, Türkmenistan’ın bölgesel süreçlere ve enerji güvenliğinin güçlendirilmesine yaptığı katkıyı takdir etti.
Caparov, Türkmenistan tarafından hayata geçirilen doğal gaz ve enerji projelerinin enerji arzının istikrarını önemli ölçüde artırdığını, pazarları genişlettiğini ve karşılıklı yarar sağlayan ekonomik işbirliği için ek fırsatlar sunduğunu belirtti.
Değerlendirme
Aşkabat’taki forum, Türkmenistan’ın daimi tarafsızlık statüsünün 30. yıldönümü ve 2025'in Uluslararası Barış ve Güven Yılı ilanının çerçevesinde, bölgesel liderlerin çok taraflı işbirliği, BM reformu ve enerji güvenliği konularına odaklandığı bir platform işlevi gördü. Liderlerin vurguları, BM Şartı çerçevesinde çok taraflı mekanizmaların güçlendirilmesi ve bölgesel işbirliğinin artırılması ihtiyacını öne çıkardı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Birleşmiş Milletler (BM) Şartı'nın ilkeleri temelinde devletler arasında gerçekten dürüst, açık ve karşılıklı yarar sağlayan ilişkiler kurulabileceğine ve kurulması gerektiğine inandıklarını söyledi.
