Pembe Köşk'te Cumhuriyet'in Müzik Serüveni Sergisi Açıldı
İnönü Vakfı, Türkiye'nin 2'nci Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün evi Pembe Köşk'te 'Mavilim'den Yunus Emre Oratoryosu'na: Cumhuriyet'in Başkentinde Müziğin Serüveni' başlıklı sergiye ev sahipliği yapıyor. Sergi, İnönü Vakfı Başkanı ve İnönü'nün kızı Özden Toker'in ev sahipliğinde, küratör Filiz Gencer yönetiminde ziyaretçilere kapılarını açtı.
Serginin Kapsamı ve Anlatımı
Sergi, Osmanlı'dan devralınan kültür mirasının Cumhuriyet'e aktarılma sürecinden başlayarak, Atatürk'ün ulusal müziği evrensel düzeye taşıma hedefi doğrultusunda yürütülen müzik devriminin izlerini belgeler, fotoğraflar ve kişisel eşyalar üzerinden sunuyor. Cumhuriyet'in ilk dönemlerinde izlenen müzik anlayışı, sanat politikaları, kurumsal düzenlemeler ve dönemin etkinlikleri ayrıntılı biçimde ele alınıyor.
Aile Eşyaları ve Sergide Öne Çıkan Objeler
Sergide aileye ait özel eşyalar, izleyici ilgisine sunuldu. En dikkat çekici parçalardan biri, İsmet Paşa ve eşi Mevhibe İnönü'nün 1930'lu yıllarda Cebeci'deki Musiki Muallim Mektebi Konservatuvar binasının salonunda klasik müzik konserleri dinlemek için kullandıkları berjer koltuklar oldu. Bu konserlerin sıkı birer takipçisi olan İsmet Paşa için, işitme sorunu nedeniyle 1930'larda kendisine özel bir koltuk da yaptırılmıştı; Paşa'nın her iki kulağında da otoskleroza bağlı mikst tip işitme kaybı bulunuyordu.
Ahmet Adnan Saygun ve İnönü Sanat Armağanı
Sergide, 1948'de İnönü Sanat Armağanı yarışmasını müzik kategorisinde 'Yunus Emre Oratoryosu' ile kazanan besteci Ahmet Adnan Saygun'a verilen diplomanın ilk kez sergileniyor olması öne çıkan bir başka unsur. 'Yunus Emre Oratoryosu', İnönü Sanat Armağanı'nı müzik dalında alan ilk ve son eser olarak müzik tarihinde yerini aldı. Küratör Filiz Gencer, Saygun'un oratoryosunun ilk seslendirişinin belgelerini ve yıllardır resmi kaydı olmayan görselleri gazetelerden derleyerek sergiye dahil ettiğini belirtti; ayrıca eserin ilk seslendirişini Ahmet Adnan Saygun'un kendisinin yönetmiş olmasının ilginç bir ayrıntı olduğunu vurguladı.
İsmet İnönü'nün Müzik Tutkusu: Aile Anlatıları
İnönü Vakfı Başkanı Özden Toker, AA muhabirine yaptığı açıklamada serginin Cumhuriyet inkılaplarına ışık tuttuğunu söyledi ve Atatürk devrimlerinin aile içinde yaşatılmasının önemine dikkat çekti: 'Çünkü Atatürk'ün istediği buydu, devrimlerin aile içinde yaşanması lazım. Ancak o zaman yerleşir, o zaman devrim olur, benimsenir.' Toker, babası İsmet İnönü'nün müziğe ilgisinin Yemen'de başlayan bir deneyimle şekillendiğini aktardı. Anlatıya göre, Yemen'de bulunan sandıklar ve içlerinden çıkan gramofon ve taş plaklar, genç subayların klasik ve dünya müziğiyle ilk ilişkilerini kurdu.
Toker ayrıca anne ve babasının müzikle mektuplaşarak ve birbirlerine enstrümanlar armağan ederek bağlarını sürdürdüklerini; babasının cepheye giderken annesine ilk veda hediyesi olarak bir piyano gönderdiğini ifade etti. Bu aile içi müzik kültürünün, Cumhuriyet'in müzik devriminin yaşanmasında etkili olduğuna vurgu yaptı.
Küratörün Yaklaşımı: Ankara ve Müzik Kurumları
Küratör Filiz Gencer, sergide Cumhuriyet kazanımları ile eş zamanlı gelişen müzik devrimini Ankara'nın kuruluş süreci ile iç içe anlattığını belirtti. Serginin başlangıç noktasını 2. Mahmut dönemine kadar geriye götürdüğünü ve Muzıka-i Hümayun gibi Osmanlı dönemi müzik kurumlarının Cumhuriyet dönemine nasıl devredildiğini ortaya koyduğunu aktardı. Gencer, Atatürk'ün desteklediği müzik insanlarının, Osman Zeki Güngör, Veli Kanık gibi isimlerin ve Musiki Muallim Mektebi'nin rolünün sergide ayrıntılı olarak ele alındığını söyledi.
Ziyaret Bilgisi
Sergi, Cumhuriyet'in 102. yılı dolayısıyla düzenlendi ve ziyaretçilere açık tutuluyor. Sergi, 30 Kasım'a kadar ziyarete açık olacak.
Not: Sergide yer alan eserler ve belgeler, Cumhuriyet dönemi müzik tarihine ilişkin birincil kaynak niteliğinde öğeler olarak sunuluyor ve ziyaretçilere dönemsel politika, kurumlaşma ve kişisel anlatılar bağlamında kapsamlı bir okuma imkânı sağlıyor.
İnönü Vakfı, Türkiye'nin 2'nci Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün evi Pembe Köşk'te "Mavilim'den Yunus Emre Oratoryosu'na: Cumhuriyet'in Başkentinde Müziğin Serüveni" sergisine ev sahipliği yapıyor.
